- : - : 2007 Russian Academy of Science RAS Scientific Council for Forest Problems Forest Research Institute, Karelian Research Centre, RAS FOREST BIOLOGY RESEARCH IN THE NORTHWEST OF THE RUSSIAN TAIGA ZONE: RESULTS AND VISIONS Proceedings of the Scientific Conference celebrating the 50th anniversary of the Forest Research Institute Karelian Research Centre of RAS (October 3-5, 2007) Petrozavodsk, 2007 - : , 50- (3­5 2007 ) , 2007 630 (470.2) - : . , 50- (3-5 2007 ). : - , 2007. 216 . , . , , , , . . : , , ( 07-04-06093), Forest biology research in the northwest of the Russian taiga zone: results and visions. Proceedings of the Scientific Conference celebrating the 50th anniversary of the Forest Research Institute, Karelian Research Centre of RAS (October 3-5, 2007). Petrozavodsk: Karelian Research Centre of RAS publishers, 2007. 216 p. The volume is made up of papers based on keynote speeches reporting the results of years of studies carried out by research and educational institutions of the region. It includes also presentations of the Forest Research Institute laboratories, telling about the history of the laboratories, their main research areas, most important results of basic studies and applied developments. The volume is concluded by the list of the Institute's main publications. The Conference was supported by: Russian Academy of Science, RAS Biological Sciences Division, Russian Foundation for Basic Research (grant 07-04-06093), Finnish Environment Institute ISBN 978-5-9274-0295-3 © , 2007 © , 2007 (1957­2007 .) .. 185910, , . , 11 krutov@krc.karelia.ru 50 ( ) (1948 .) , , ( , , ) «» () ( 09.08.1957 . 602). : , , ( . ..-.. .. ); ( .... .. ); : , ( . ... .. ); ( . ..-.. .. ); (. ..-.. .. ); (. .. ); ( ... .. ); (. ... .. ); «» ( ... .. ). 52 , 24 ( 11 ). : -- , , ; -- ; -- , , , , . - ..-.. .. . 1958 . ( 1962) , , , ..-.. .. , 1931­1937 . -5 . - , , , . - . 1962 1963 . ... .. -- -, , , ..., . . 4 : ; ; ; - , 3 : ; ; . -, , , .... .. , 1964 1986 ., -, , , ..-.. .. -- 1986­1994 . 1994 . , , , , ... .. . . (1957­1963 .) , , , , . « » (.. , .. , 1959), « » (.. , 1960), « , » (.. , .. , 1960), « » (.. , 1961) ., . (.. ) ( 1: 600000). (.. , .. ). (.. , .. , .. ) (.. , .. , .. , .. ), (.. , . ), , - 6 (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. , .. ), (.. ). . (.. ) -- - . - . 1959 . , . , 1965 ., , 1979 . - -. 1959 . (.. , .. ). 1963­1967 ., : 1963­1965 . -- , -, , 1965­1966 . -- (), .. . . , , ; . 1966 . -- . (.. , .. , .. ). ( ) , (.. ). - 7 , (.. ). , , « » (.. , .. ). (.. , .. ). - -1, (.. ), (1, -2 -2) , . - () (.. , .. ). (1967­1991 .) . , 1968 . : -- ; -- , ; -- , , , ; -- - . (.. , .. ). , ; (.. , .. , .. ). 1994 . . - (.. ). . , . 8 . (.. , .. , .. ). - (.. , .. , .. , .. ). . « » (.. , .. , .. , 1982). ( ) , , (. .. , .. ). , « » (.. , .. , 1969), 1984 1995 . (.. .) (.. ). , (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. ). (.. ). - . , (.. , .. ). .-. .. , , . «» . 9 (.. ). -- ( ) , « » (1972), . .. , « » (1980) . .. , . - , . . , (.. , .. , .. , .. ), . , . (.. , .. ) « » (1982), . , (.. , .. , 1985), . 1971­1991 . - , , , - - (.. , .. , .. .). - ( ) (.. ). . 10 . (.. ). -55 (.. ). . (.. ). -- «», . « » (1979) « » (1985). 70- (.. ). (1991­2007 .) (). ( ). 1991 . 181 , 89 , 4 50 . 90- ( 12.02.1992 . 67) . : - . : -- - , , ; -- ; -- ; -- (- ). : . . . 1993 . , 1998, 2001 2005 . . (.. , .. ). 11 . , , . . - . (.-. .. ). -- , ( 50-) (. .. ). . (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. ). , - , . - , . 1994 . « ». , - - (.. , .. , .. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. .). -- . .. ... .. ... .. -- . , 12 . « 2008­2015 », . (.. , .. ). . (.. , .. ), (.. ), (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. ) . , (.. ). « » , , . ( ) , (.. ). , , , «», - «». . . . (.. , .. , .. ). , , (.. , .. , .. , .. , .. .). , « » 13 (1993), . , () - () (.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. ). (.. ). -- , .. «», «» «»; (1993­2006 .), « » (1985, 1995) « » (1998), « 2001­2010 .» (2001). . - «»: , . (.. , .. ). . 90- . . () (). , , , 24 , , , . 1997 . - « - ». «» ( 2006 .), « », «», «-», «» «», , «». . 14 - . 7 : (. ..-.. .. ); (. .... .. ); (. ... .. ); (. ... .. ); (. ..-.. .. ); (. ... .. ) (. .. ). 6 , . ( 25 . ), ( 8 . ) ( 4 . ), ( 20 . .). 5 , 1998 . , 2005 . -- . 96 , 58 , 11 32 . 19 35 . : -- - - ; -- ; -- , - ; -- , , ; -- , , ; -- , , , ; 15 -- , ; -- , , , , .; -- . « » « : », . .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. .. , .. , .. , . , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. . . , CHNOS- PE-2400 «Perkin Elmer», - -6800 «Shimadzu»() , SR-; Multiwave «Anton Paar» (), « 5000» - («», -), «» ( «», ), («», ) . 110 , 130 , 75 - . - . 50 2 . ( ) 100 , , , , 16 - . : « » (1970, 1982, 1995), « » (1969, 1984, 1995), « » (1995), « ( )» (1998), « » (2003) . - « - » « - » (2004), « » (2005) « - » (2005). , . , , , , . -- . 17 ICP-FORESTS .. *, .. **, .. * *- , 194021, -, ., 5, e-mail: a_s_alekseev@mail.ru ** «» 2005 20 -- , (ICP-Forests). (CLTAP) 1985 [1, 2]. ICP-Forests 1987 . , CLTAP 500 [3]. C 1995 ICP-Forests , 1998 2 -- , , 21 5 1998 [4,5]. ICP-Forests [6] , . [7] . 18 , -- , . (, , 5- ), . (N) , : P(| x - x |) > a) s 2 / a 2 N , -- , N , -- , -- , s2 -- , -- N , . : N s2 , . , 4- 5- s2 = 1,25 2,0, 0,1, , -- = 0,05, N = 2500-4000 ., 104 167 () 24 . 239 , 158 81 (.1). , , , . ( 0,5 ) , 35-40 , , , , . . 19 N = s2 / a2 P . 1. () , , , , . 24 -- 6 (). 25 . 1 1-3 . 0,5 -- 0,7 , 1 6 . 1,5 . (1-6), -- . , . . 20 . 2. () , 10 : 1. . 2. , , , , , , , , , , . 3. , , , , , . 4. , , , , . 5. , . 6. , , , , , , , , , 5 . 7. , , , . 8. . 21 9. : , , , , , , , , , ( ). 10. : , , , , , , , , , . 20% ( ). : , , , , , , , , , . , . ( ) ( ) . . , (0 -- , 1 -- , 2 -- , 3 , 4 -- ). , : , % <10 11­25 26­60 61­99 100 , % <10 11­25 26­60 >60 0 0 1 2 0 1 2 2 1 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 (I, ), : I = ( iwi ) / W i =0 4 , 22 i -- , ; wi -- i- ; W -- . , . , , . 10 . : 1­1,5 0­0,5 1,6­2,5 0,6­1,5 2,6­3,5 1,6­2,5 3,6­4,5 2,6­3,5 >4.6 >3.6 , : ( -- ), , . -- , .1. . 1 , . , 5160 , 215 , 5112 -- 213 . , 2 , 23 . , , . 1 1995­1996 2001­2003 . 1995-96 2001-03 1995-96 2001-03 1995-96 2001-03 1995-96 2001-03 ( /) 0 1 2 3 4 2348 2083 661 68 0 0,455 0,404 0,128 0,013 0,000 3093 1452 490 69 8 0,605 0,284 0,096 0,013 0,002 575 1021 531 57 0 0,263 0,467 0,243 0,026 0,000 1579 463 91 25 2 0,731 0,214 0,042 0,012 0,001 1149 996 124 9 2 0,504 0,437 0,054 0,004 0,001 1266 676 274 35 5 0,561 0,300 0,121 0,016 0,002 621 66 6 2 1 0,892 0,095 0,009 0,003 0,001 248 313 125 9 1 0,356 0,450 0,180 0,013 0,001 5160 1,000 5112 1,000 2184 1,000 2160 1,000 2280 1,000 2256 1,000 696 1,000 696 1,000 1995-96 2001­2003 . 3 4 11% 46% 0-0,5 - 43% 0,6-1,5 - >1,6 - . 3. 1995-96 . . (% ) 24 2% 40% 58% 0-0,5 - 0,6-1,5 - >1,6 - . 4. 2001-03 . . (% ) . 3 4 , 12% 3%, 9%, . , , . . 5, 6, 7 8. 17% 52% 31% . 5. 1995 2003 . . (% ) 10% 32% 58% . 6. 1995 2003 . . (% ) 25 27% 58% 15% . 7. 1995 2003 . . (% ) 3% 97% . 8. 1995 2003 . . (% ) . 5-8 , 52% , 31% 17% -- . 58% 10% 32% . , . , 3% , , .1., , , , . , 1986 . , . 9. , , . 26 1 ,2 1 0 ,8 0 ,6 0 ,4 0 ,2 0 . 9. . , .10. , 10 . 1996-96 2001-03 . , , . -- ICP-Forests. . [8] 2002 : ( 0) -- 0,543 , (1) -- 0,338, (2) -- 0,110, (3+4) -- 0,009. -- 0,585. .1, -- 0,522. , , , , . 27 . , 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 10 25 50 y = -0,129x + 0,985 R2 = 0,9383 y = -0,105x + 0,715 R2 = 0,7935 51 , 1 2 . 10. . 1 -- 1995-96 . ., 2 ­ 2001-2003 . . , , , , . ., . : 1. . , 1995 2003 48% . 28 2. 2 -- , 1998 . . 3. - , , , [9]. , . . 4. , . .., .., .. : // . 2007. 2. . 35-37. Europe's Forests in a Changing Environment. Twenty years of Monitoring Forest Condition by ICP-Forests. UNECE, Geneva. 2005. 64 p. .. - . -, 1989. 56 . ICP-Forests ( ), , 1995. 42 . . 21 5 1998 . Manual on methodologies and criteria for harmonized sampling assessment monitoring and analysis of the effects of air pollution on forests. Hamburg/Prague: Programme Coordinating Centers/ UNECE. 1998. 177 p. .. . 2-. ., 2003. 116 . Forest condition in Europe. Report on the 2003 survey. UN/ECE, EC, Geneva, Brussels. 1994. 174 p. .., .., .., .. . ., 2002. 72 . 29 - .. , .. . .. 197376, -, . . , 2 bondartseva@mail.ru, vera.kotkova@mail.ru - , . 1712 . 1 - , 1714 «, ». «» 1832 . - , 1917 . . 1905 . .. , , 1930 ., . . .. -- , , - , . -, , . 1724 . I «», , 1803 . - , - . , .. (1929 .) (), , . , , -, - ( ). 1750 ., .. 439 -. , (, 1933). , 1799 . 30 « » . 1801-1802 . «- - ...». (, 1802) . 26 . , . 1836 . (Weinmann, 1836). «Hymeno- et Gasteromycetes hucusque in Imperio Rossico Observatos» , -. , - . , , , , « » (, 1891). 6 : Cantharellus cibarius, Hydnum repandum, Sarcodon imbricatus, Hericium coralloides, Clavulina cristata, Ramaria flava. , , 19081909 . « », .. (, 1908) (P. Hennings) (Engler und Prantl). .. , . «» .. , , , . - 161 . - .. . 1913-1916 . (, 1913, 1914, 1915, 1916) 38 , . 2- « » .. (1913) 31 , . , , , .. . « » (, 1953). 105 ( ). .. « » (1961) . Hydnaceae , , , . 112 52. (, 1933), Merulius s. lato , 11 . - ( .. , .. , .. .). . 1960 . 200 . 1960-1963 . .. (1963). 1960-- 1963 . , . , , 305 . . - .. (1997, 1998, 1999, 2000), . (, 1999) 239 , 102 , . 1999 . ( ., 1999), .. .. (1999), , . 1999 . 501 ( Tremellales Tulasnellales 521 ). , , .. (2003, 2005, 32 2007), .(2005, 2006), .. (Zmitrovich, 2003) . . - 594 . . . (Nylander, 1859), . .. (P.A. Karsten). 1859 , , . 1871-1879 . 4- , (Karsten, 1876). , . (Karsten, 1889) (Karsten, 1899). 1920--1924 . .. , ( ) ( ., 1921). .. , 2000 , 200 . .. , , , 46 , 37 , (, 1933). .. .. . .. (1949), , 1934-1936 1946-1947 , «». 344 , 60 . , , , . , 1930- , . . (Laurila, 1939) . 16 33 , . , Kuusamo (Ulvinen et al., 1978, 1981), . , .. .. « » (1979) 118 . - . 90- . .. , . (, , 1993; ., 1996; ., 1998; ., 1999 .). « » .. () . 382 , 145 (, 1999). XXI , , ( ., 2000; ., 2001; ., 2001; ., 2001; Bondartseva, Kotkova, 2003; () ., 2003, ., 2006; ., 2005, 2006; , , 2006 .) (Lindgren, . ; Niemela et al., 2001). 478 , , . « » . .. (1951) . . . 25 (. : , 2004). .. (1963), 110 . 34 . , 185 , 120 (, 1997; Hermansson, 1997). .. (2000), , .. (2000), (Clavariaceae s. lato). XXI 240 . .. (2004). . 381 , 125 , (Asterostroma laxum Bres., Phlebia griseoflavescens (Litsch.) J. Erikss. et Hjortstam Phlebia longicystidia (Litsch.) Hjortstam et Ryvarden) -- . - . (, 1953; , 1961). ( - ) « » .. (1965), (, 1970). .. (, 1980). 1986 . « / ». (, , 1986; , 1998). - (, 1967). 90- . XX (, 1999; , 2001; , 2004, 2006; .). .. (1914) 9 , . . , . 273 . , 89 (, 2002). . 139 35 (, , 2004) . (Koljalg, 1996) (Niemela et al., 2001), 64 ). , , (, 1927). .. .. (1979), . 143 . - ( ) AGARICALES (45) ( /) Clavariaceae (4/19), Fistulinaceae (1/1), Pterulaceae (1/2), Schizophyllaceae 4/4),Typhulaceae (2/19) BOLETALES (13) Coniophoraceae (4/13) CANTHARELLALES (24) Botryobasidiaceae (2/10), Cantharellaceae (3/6), Clavulinaceae (2/6), Hydnaceae (1/2) CERATOBASIDIALES (3) Ceratobasidiaceae (2/3) DACRYMYCETALES (1) Cerinomycetaceae (1/1) HYMENOCHAETALES (74) Hymenochaetaceae (8/42), Schizoporaceae (2/32) PHALLALES (31) Gomphaceae (4/13), Ramariaceae (3/18) POLYPORALES (389) Albatrellaceae (3), Atheliaceae (15/36), Boreostereaceae (2/2), Corticiaceae (5/10), Cyphellaceae (4/6), Cystostereaceae (2/2), Fomitopsidaceae (6/12), Ganodermataceae (1/2), Gloeophyllaceae (1/5), Hapalopilaceae (9/24), Hyphodermataceae (8/31), Meripilaceae (6/27), Meruliaceae (12/41), Phanerochaetaceae (6/23), Podoscyphaceae (2/2), Polyporaceae (20/87), Sistotremataceae (7/30), Sparassidaceae (1/1), Steccherinaceae (7/25), Tubulicrinaceae (1/11), Xenasmataceae (3/9) RUSSULALES (65) Auriscalpiaceae (2/3), Bondarzewiaceae (3/4), Echinodontiaceae (1/1), Hericiaceae (5), Lachnocladiaceae (4/12), Peniophoraceae (1/15), Stereaceae (12/25) THELEPHORALES (54) Bankeraceae (5/19), Thelephoraceae (4/35) TREMELLALES (2) Exidiaceae (2/2) 11 , 47 , 200 , 701 - 701 11 , 47 200 , 9- Ainsworth and Bisby (2001). - . 36 06-04-49524, 07-04-11408 «». .. . .: . . 1953. 1106 ., CLXXXVIII . .. Aphyllophorales . ... . . . 1963. 447 ., 50 . .. . . . 2. , , , , , ( ), ( ), ( ), , , , . .: . 1998. 392 . .., .., .. // (. . . . . : - . . 6, . 2. . 1. ., 1999. . 141--173. (, .., ..) Bondartseva M.A., Kotkova V.M. Aphyllophoroid fungi from Tolvojarvi area (Karelian Republic) // . 2003. . 37, 4, .1-17. .., .., .., .. «» ( ) « » (- ) // . , 1996. . 121--135. .., .., .. // . .-, 2000. . 42--75. .. .., .., .., .. «» ( ) / .. . .: « °», 2001. 90 . .. .., .. // - . , 2001. . 224--232. .., .. . . . 1. , , , . 1986. .: . 192 . .., .. "" // . 1993. . 29. . 37--42. .. // . ., 1927. . IV, 4-5. . 1--3. 37 .., .., .., .. , .. , .. , .. , .. . . 1920 . , 1921. 41 . .. . .: , 1980. 143 . .. // . 1997. . 31, . 1. . 19--27. .. . . . . . . . . .: , 1998. 445 . .. // . . . .33. , . 1999. . 65--79. .. // ., 2000. . 128--131. . . ., 1891. .. . . ... . . . ., 2004. 23 . .. « » ( ) // . 2003. . 37, . 4. . 48--56. .. «» // . 2004. . 16. . 3--8. .. «» ( ) // . 2005. . 39. . 134--139. .. «» ( ) // . 2006. . 40, . 6. . 502--509. .. // « » ( ) / . .. , .. , .. , .. . 2007 ( ). .., .. // . .: , 2006. . 135--143. () .., .., .. // : , , . , 2003. . 119--126. .., .., .. «» // «». . . . . 10. , 2006 . 40--51. .., .., .. () // / . .. , .. , .. . , 2005. . 141--152. .., .., .. 6.1. // -- / . .. , .. , .. . , 2006. . 94--104. 38 .., .., .. // : , , . , 2005. . 134--141. .., .. , .. , .. . «» // : , . , 2006. . 118--124. .., .., .., .., . // « -- 98». 21­28 1998. . 2. , 1998. . 54--59. .. // . . - . 1933. . 2, . 1. . 329-403. .. , 1912-13 // . 1914. . 8, 2-3. . 74-89. .. . . . ... . . ., 1999. 22 . .. // . . . 1999. . 33. . 90--96. .. // . . . 2002. . 36. . 54--59. .., .., .. // . 1999. . 33, . 5. . 331--337. .., .., .. «» // . , 2001. . 82--99. .. . // . . . 1913. . 6, 2. . 187--212. .. . II. // . 1914. . 7, 10. . 728. .. . III. // . 1915. . 1, . 1. . 51--60. .. IV, V. // . 1916. . 2, . 1. . 3--44. .. Merulius // . . 1933. 5. . 96--111. .. // . VI. .-., 1961. 433 . .. // . (. . -). 1963. .136. . 103--129. .. . .-.: , 1965. 165 . 39 .. // . 1967. . 1, . 4. . 280-286. . . (Parmasto E. The Lachnocladiaceae of the Soviet Union) : . . . 1970. 168 . .. (Fungi): // . .- - . . 6, . 4: «». ., 2001. .., .. ( ) // . 2004. . 38, . 4. . 34--44. . - . . II. ., 1802. 402 . .. // : . . .-. ., . 70- ­ . , 2000. . 186-188. .. "" - // . .-. . , 1949. 4. . 84--97. . Polyporaceae s. lat. Aphyllophorales - // - . , 1997. . 326-365. .. . I: Hypochnaceae, Thelephoraceae, Clavariaceae, Hydnaceae, Polyporaceae / . .. . , 1908. 145 . .. ­ // : . . .-. ., . 70- ­ . , 2000. . 204--207. .., .. (- ). .: , 1979. 107 . .. . . 1. . . 2-. ., 1913. . I-XXII, 1-934. .. . .-., 1933. 1036 . Kirk P.M., Cannon P.F., David J.C., Stalpers J.A. Ainsworth and Bisby's Dictionary of Fungi. 9th ed. N.Y. etc.: Oxford Univ. Press, 2001. 672 p. Hermansson J. Polyporaceae s. lat. and some other fungi in Pechoro-Ilych Zapovednik, Russia. Windahlia 22: Goteborg. 1997. -- P. 67-79. Karsten P. A. Mycilogia fennica. Terttia 3. Basidiomycetes. Helsingfors, 1876. 377 p. Karsten P. A. Kritisk ofversigt af finlands Basidsvampar (Basidiomycetes; Gastero- and Hymenomycetes) // Helsingfors, 1889. 470 p. Karsten P. A. Finlands Basidsvampar i urval beskrifna // Helsingfors, 1899. 186 s + 9 tafl. Koljalg U. Tomentella (Basidiomycota) and related genera in Temperate Eurasia. Fungiflora, Oslo, 1996. 40 Laurila M. Basidiomycetes novi rarioresque in Fennia collecti // Ann. Bot. Soc. Zool. Fenn. Vanamo. 1939. Vol. 10, N 4. P. 1--24. Niemela T., Kinnunen U., Lindgren M., Manninen O., Miettinen O., Penttila R., Turinen O. Novelties and records of poroid Basidiomycetes in Finland and adjacent Russia // Karstenia. 2001. Vol 41. P. 1--21. Nylander W. Analyses mycologicae // Aftr. Sallsk. F. Fl. Fenn. Not. Helsingfors, 1859. Vol. 1. P. 123--126. Ulvinen T., Ohenoja E., Ahti T., Alanko P. A preliminary check-list of the fungi (incl. lichens) of the Kuusamo biogeographical province, N.E. Finland // Kuusamo, 1978. 58 p. Ulvinen T., Ohenoja E., Ahti T., Alanko P. A check-list of the fungi (incl. lichens) of the Koillismaa (Kuusamo) Biological province, N.E. Finland // Oulu, 1981. 72 p. Weinmann J.A. Hymeno- et Gasteromycetes hucusque in Imperio Rossico observatos. Petropoli, 1836. 676 h., XXXVIII tab. Zmitrovich I.V. Tremelloid, aphyllophoroid and pleurotoid Basidiomycetes of Veps Plateau (Northwest Russia) // Karstenia, 2003. Vol. 43, 1. P. 13--36. 41 - .. , .. , .. «- - », ,194024 -, 21, : 552-80-42, SPBFRIin@nm10043.spb.edu IX , . , - . . , , , ., 1997 . : 2004 . 2005 . 50% 2 . . . , 5 . . . ., . , . -- . , . . (vologdainform.ru (13.04.2006). , -, , . . -- , . 42 - , . , . [0]. 1992 . . . 73 . 1% [0]. , : 144 . 1999 . 200 . 2003 . [0], [0]. -- ., ., [0], -- . [0]. , , . 20 300 . . , , . , 2003 . 551,3 . , 1,6 , 2002 . 66% 10 . (88%) . , , . , ., . (, , , ), , 90 . [0]. , , [0]. , [0]. . «The State» -- 43 () -- . «Rapid warming» spreads havoc in Canada's forests -- « »: , Dendroctonus ponderosae Hopkins. , 8,5 . . , , . ( globeandmail.com). , . , , 6 . . , , (Pinus contorta Douglas), (inus banksiana Lamb.), . , . , , , -- . , . , , , , . . , . . 5 . , . , , , 50­70% . 50% , 44 , « ». , , Armillaria gallica Marxm. & Romagn. , , , . , . , Hylesinus crenatus F. Hylesinus fraxini Panz. . . . . , -- . , , , , . -- , . , , : - -- . , , . . , , , . , . , -- - . 45 . 1998 «», , , . 2005 . . , , . II-III [0]. , . -- 40% . , . 1998-1999 . , Heterobasidion annosum (Fr.) Bref. . , ... « . , , , . , . , , , , , (, ), , » [0]. , -- , . H. annosum . , . , , . 46 , [0]. [0]. 15 . , , , . -- , Armillaria ostoyae (Romagn.) Herink. [0]. 2005 . . (). , -- , , 0,5 , , , , . , , . . , , , . , , . , , . , (Tomicus piniperda L.) (Tomicus minor Hart.) , Tetropium, (Ips acuminatus Gyll.) (Pissodes pini L.). : , , . . 47 . . , . , Armillaria ostoyae (Romagn.) Herink. , . 48 , «». , « » , . , , , « », «» . , - . 5­ 8- 7%, 14­ 20%. . , , . , -- . . -- . . Ips typographus L., Polygraphus poligraphus L. Monochamus sutor L. (), . . , . , - , , , - . , -, , . , . , , , , 49 . - 18 , , -- 4,5 , -- 2 . . . . . - : 2001 , 2002 2003 2004 2005 2006 11647,0 992 0 945 1125 8461 124 0 4893,0 1756,0 37,0 694,0 914,0 1422,0 70,0 0 6121,0 1951,0 46,0 1559,0 1306,0 1125,0 134,0 0 7421,0 914,0 3,0 2140,0 2941,0 869,0 554,0 0 13908,0 868,0 123,0 4024,0 3967,0 4464,0 462,0 0 1991,0 40,3 4,5 497,9 1089,6 224,0 114,7 2,0 - , , , . . ; - ; , , - -- . 50 , , . , , ( , ..) . , . . , , . .. -- / .. , .. , .. , .., , .. // XXI : . . . . . 20-24 . 2005 ., : , 2005. . 42 .. - 1993--1998 / .. , .. // XXI : . . .. . 20-24 . 2005 ., : , 2005. . 58 Grodzki W. Preface / W. Grodzki, T. Oszako // Current problems of forest protection in spruce stands under conversion. Warsaw, Forest Research Institute, 2006. P. 4--6. Holusa J. The phytopathological and entomological aspects of the health of mountain Norway spruce stands in the Czech Republic / J. Holusa, J. Liska, P. Kapitola, V. Peskova, F. Soukup // Current problems of forest protection in spruce stands under conversion. Warsaw, Forest Research Institute, 2006. P. 85--92. .., .. // : , : . . 2. , . . , 2004. . 107--113. - , , : (.) / «»; . ..; .: .. , 2005. 121 . -- .: . 79-85. -- 01.2.006.11439. -- . 02.2.006.06539. Sierota Z. Fungal diseases in last years in Poland / Z. Sierota // Methodology of Forest Insect and Disease Survey in Central Europe, Proceedings from the IUFRO WP 7.03.10 Workshop, Ustron­Jaszowiec (Poland), April 21­24, 1998. C. 153--155. Koltay . Health condition of Hungarian pine forests / . Koltay // Methodology of Forest Insect and Disease Survey in Central Europe, Proceedings from the IUFRO WP 7.03.10 Workshop, Ustron­Jaszowiec (Poland), April 21­24, 1998. C. 133--137. 51 Leontovyc R. The role of fungal pathogens in the premature decay of Norway spruce stands in Slovakia / R. Leontovyc , A. Kunca // Current problems of forest protection in spruce stands under conversion -- Warsaw, Forest Research Institute, 2006. P. 79--84. . ., 1997. 108 . .., .., .. . .: . -, 1984. 152 . .. - // . : , 1976. . 11. . 147--159. Lygis V., Vasiliauskas R., Stenlid J. Planting Betula pendula on pine sites infested by Heterobasidion annosum: Disease transferred, silvircultural evaluation, and community of wood-inhabiting fungi // Can. J. Forest Res. 2004. 34(1). P. 120--130. Fox R.T.V. Diagnosis and control of Armilaria honey fungus root rot of trees // Prof. Hart., 1990. 4, 3. C. 121--127. 52 .. 117997, , ., 84/32 isaev@cepl.rssi.ru , , . , , , . « », « ». « », , . , , , . -- - . , -. , . - . . 53 - . . , , , , . . , ( ), . , . , - . - , . , , . , . , - , . : -- -- -- -- -- -- . , . . 54 - . : , (), , , , , ( ). , , . . . . , . , . , . . - . . , , - , - . , . , , 55 . , . , , . , , , . , , . , , . . GIS- FORRUS-S . , , , , , ., , . , . - . , . : (), . . 56 , . , , -- ( , , , , .). - , , . , . , , . , , , . , , , . «» , , . ( , , , .). «» . , . - . 57 , , . , . (-, , .) . - , , . , , . , , , , , , . 58 .. , 184209, , , . , 14 isaeva@inep.ksc.ru . , , . - , ( ) . - -- -- 4 : ( , ) (, , 1998). - -, -- . . ( ) . Al-Fe- - , - , , , . , .. , , , , . . 59 , , , , . - : ) ; ) . , , , . , , . , , , , . . . , . , . , . , . , 60 . , , , . , . ( ) , , , , . . . , , . . in situ, . . . , . , , , , . , , . . () (), () (, , 1998). 61 . . . , , , , , . , , . . : ) ; ) - ( ); ) " " ; ) . . , . , , , , , , , , . C/N . ( ) , - , . . , , , , , 62 . , , , . (N, C, Ca, Mg, K, Na, Mn, Zn, P), , . . C:N . . . . , , (, 1985; -, , 1989) (, , 1998; Falkengren-Grerup, 1987; Zoettl et al., 1989; Tomlinson, 1991). , Ca, Mn Zn , K, P Mg -- , N -- . (Picea obovata Ledeb.) , Mn, Al K P, Mg. C . Ni, Cu . Zn, . , : , -- K P, -- Mn. , . 63 . , - . - (Picea obovata Ledeb.) . ( ) - , . (Picea obovata Ledeb.) , (, Al, Mn) (K, P, Mg) , Ni, Cu S . (Ca, Mg, K, P), Al, «» , , . Ca Mg, K, P Al, , . Ca, Mg, Mn Zn K. Fe. Ca, Mg, P. , , Ca Mg 35-40 . , . - . Ca, Mn, K P . Ca K P 64 , . Ni, Cu, Fe, S , . , . . . . - 8-13 . , 5. I II , -- V . . , , 11%. , . -- 16% . V , 3% . I , , 4 . ( ) , . - 11.6±0.05 , 3 , -- 21 . . ( 1 ) , . ( ) . , ( 2 ), : V . , 4 ( 75% ), 65 2-4 , . . 30% , 2 . . . ( ) , , . . . ( ). (Ca Mg), : , ( ). . - (, 1978; ..., 1990; , , 1993 .). , () : - , , . , , ( ). , - , , , . , 66 , , , , , , . . , , , , , , , . , . , , , , . . : 1 -- , ; 2- - ; 3 -- , , , . - . - , . . , . . . 67 , , -- . , . , , ( ., 2005). , , , . , . . , , , , 3-5 , . «» ( 31 10 ) Ni Cu ( -- ) ; , , . , , . , , : Ni: ( 3,8 16,8 /) < 31 ( 31,5 57,5 /) < 10 ( 112,6 188,6 /); Cu: ( 0,9 3,5 /) < 31 ( 6,5 92,4 /) < 10 ( 513,1 321,9 /), 10 1,7 , . . (2) 10 Ni Cu 3-5 ( ) 2 , . 10 Ni , ( 6-11 ). , . , . 68 . -- , . . . , , . , . -- , (, , 1991; , , 1999; , 1998, 2000). (Piceetum myrtillosum, P. empetrosomyrtillosum P. fruticuloso-hylocomiosum) - «» (. ). . , , . -, ( 1979 1993 .), : . 80- , () , (Phellinus igniarius Inonotus obliquus), (Fomes fomentarius, Piptoporus betulinus) . ( ) Inonotus obliquus (Trichaptum abietinum, Trichaptum fusco-violaceus). : Phellinus igniarius Piptoporus betulinus. , 69 (Piptoporus betulinus, Phellinus igniarius, Ininotus obliquus), ( 48%). ( ) : 2 (Fomes fomentarius Fomitopsis pinicola), . . 90- . , (Fomes fomentarius) . 3 (Phellinus igniarius, Inonotus obliquus, Piptoporus betulinus), Gloeophyllum sepiarium Phellinus chrysoloma -- (Kotiranta, Niemela, 1996). (Fomes fomentarius) (Phellinus igniarius) . ( ) (Piptoporus betulinus). (Phellinus igniarius, Ininotus obliquus, Phellinus chrysoloma) -- 25% . (Fomes fomentarius Fomitopsis pinicola), . . , , Fomitopsis pinicola (Sw.: Fr.) Karst., Fomes fomentarius (L.: Fr.) Fr. Phellinus igniarius (L.: Fr.) Quèl. Piptoporus betulinus (Bull.: Fr.)P. Karst. , ( ) , . Ni ( 7 -- 216,61 /; -- 0,66 /), Cu -- ( 7 ­174,1 /; -- 33,9 /). Ni ( 7 -- 4,87 /; -- 0,29 /) Ni . 70 . . 4 (Vaccinium myrtillus; Vaccinium vitis-idaea; Empetrum hermaphroditum; Rubus chamaemorus) «» (. ). «» «» Ni, Cu . .., .. // . . . , 1991. . 9--11. .. // , 2000. 6. . 679--683. .. // , . . . : - «», 1998. 280 . / .. , .. . : , 1990. 195 . .. . .: , 1978. 96 . - ., X. . .: , 1989. 439 . .., .. - // , . . . , 1999. . 203--204. .., .. : . : - , 1998. 316 . .., .. . : - . 1993. 134 . .., .., .. . .: , 2005. 245 . .. . .: , 1985. 430 . Tomlinson G.H. Nutrient disturbalances in forest trees and the nature of the forest decline in Quebec and Germany // Zoettl H.W. and Huettl R.F. (Editors). Management of nutrition in forests under stress. Kluwer Academic Publishers. 1991. P. 61-74. Zoettl H.W., Huettl R.F., Fink S., Tomlinson C.H. and Wisiewski J. Nutritional disturbance and historical changes in declining forest // Water Air and Soil Pollution. 1989. Vol. 48. P. 87--109. Falkengren-Grerup U. Long-term changes in pH of forest soils in southern Sweden // Environ. Pollut. 1987. Vol. 43. P. 79--90. 71 - . *, . **, . *** * /Finnish/Russian Working Gropu on Nature Conservation, ** , *** e-mail: tapio.lindholm@ymparisto.fi; riitta.hemmi@ymparisto.fi; jevgeni.jakovlev@metla.fi 60% , . -- . , , - . , . . 1250 , . . 1970 . , , - , . , - , . , . 1985 , 1992 . , 1985 72 - . , , , «», . ( ), , - , . (), , - . , . 1990 «» - - , , . - . 1991 . , , «», . «» , - . , 2007 - : «». - 1997 . , . -- - . , 73 -- . - : , , , , -. . , , , , , , - , , , .. 2007 : « () - (-)» (Assessment of the representativeness and gaps of the protected area network of Northwest Russia -- GAP Analysis) « - » (Development of regional status protected areas in Northwest Russia). «-» - . . - , .. -- , - . «». , . , « » (-). () 2006 , , - . , , . 74 , . 21.08.2007. , , (: « ») . . , - . , 1999 -- (International Contact Forum on Habitat Conservation in the Barents Region, HCF). - . - . 2005 . 2008 . , , , . 2010 . . , . , , . . 75 , . , -- , -- . 76 .. , . 141005, , . -5, .1- , 1, moz-ekaterina@yandex.ru -- . -- , . . , . « » 30 -- . , , , . , - , . , 2 . 1000 . , , . , . «» , . , , 77 , . , , . ( , , .). «» « » . . - . . «» , , . , , . . . - . , 2005 391,5 . , -- 20,7 . , -- 18,7 . . , . . . , , , . 78 , 30 . , . , , , - , . , , -- 1% . «» -- 2,7 . , : 1992 -- 1,2 . , 2001 -- 9,3 . . , , , , , , . - , ; . , . , , , - . , , , , . - . . 79 , , , , , , ,. . . , - . , - . , . . 2003 . «» .. .. «» «- » .. , 2004 . « » .. . 2004 . 3 « ». . . . , , . 80 . , . , , , , . , , , . , . -- , . : - ; - , ; - ; - , , ; - ; - , -, ; 81 - , -- , -- , ; - ; - ; - 2003 -- 2006 . : «» «», «», «» «», «», , . . , , . 82 : .. 143030, ., -, . , root@ilan.msk.ru , , -- , . -- , , , , . , -- . , , , . 1976 . : , . . , , , , , , , . , , . , 5 -- , , , . 1981 . (), 1982 . -- (), 1983 . -- , 1984 . -- (), 1985 . -- , 1986 . -- (), 1987 . -- , 1988 . -- (), 1989 . -- (), 1990 . -- . , . . , , , , 1985 . , 200 , 83 , .. , 1990 . . 1988 . « ». ; « » (1983) « » (1990). « . ». , : - ; - , , ; - ( , , ). -- « ». , , , , . . , 60- .. -- . .. . , , .. , .. . ( ) .. , , , : ; , ; , . , ; , , . 84 , .. ; . -- , () -- . , , . . . , , , . , , . -- , . . , - , , , .. , . , . , ( ). , . , , , . , . , , , , . , , , 85 -- , «» . , . . -- , . « », . . , , , . , . , , . - « ». , , , , , ; , , . . 1. ( ) , . , . , , . 2. (, , , .), 3. , , . 4. , . 5. , . 86 , , , -- - . , -- «». . , . ( ) ( ). ; -- , , , . . , . . , . , , , , : . . 60- . , , -- . , : , , , , . , . , . . , , . 87 , - (, , , 1986). . , -- , . , , , . . - ; . , . , . , , , . . , ; . . . . . , . , ( ) . . . , . , , -- . , , - . ; , 88 , . . , . , , . , . « » , , , . ( ), , , , -- , . ; , . - ; , . . , . . , . , , , -- . , , , , -- , . , ( ) , , . . ( ) 89 . , . .. . , , , . , -- , , - . , . , . , , (, ), , : -- , -- , . , . ; , , . , . , ( ), , , . , , , , . ; . ; , 90 , ; . . , . , . , , . , , . , , , , ; , . , , , , , ( -- ). 2003 . « ». , « » (2003), « » (2004) « » (2006). « ». , , , , , , , , . , , . , , , 91 , , ( ), «», . . -- . -- , . , . : , , , . - , . (, , ). , . , , ( , . 56) ( , . 53). , , , . . , ; ( -- ), . 92 , ; . . , . -, , , , , , -, . ; - , . . , , . , . , , , , , , . , , . , . : - : - , - ( -- , .., -- , , ..), - « » -- , , , 93 - (- , , , , , , ..). - , . -- «- », . , . -- , . , . , , . « » . , . -- ; . 94 .. 143030, ., -, . dandylion_ds@mail.ru 1980 . .. « » (1982). , (, , 2005). . : ; -- , , , ; , , . 90- : 1983 . « » . , 1985 . . , , , , . 1990 . « », . - (.. ), (.. ), (.. ) . 1991 . « », : , (.. ), (.. 95 ), (.. ), (.. , .. .), (.. .). 1993 . , (, 1993). -- , . .. (1980) - . -- - , - , - -, - (, .). , , , (, 1997; , 1993, 2000; , ., 1990; , ., 1995). - , (, 2003). . , : , - , , , -, . (, , ., 2002). (, -, 1993). - .. , .. (1996--2004) « » , . (, 2003, 2004). .. : 96 (1984), « » (1984). - .., .. .. « - » (2005). , , . : ( ); (, .) ; (, -- 15 ); (13 -- , .); -- -- 29; ; , - ( ) , . . « » (1999) , , , , (.. ) (.. ). , , , , (, 2002). - (, , 1993). « » (2005), . « », , , , ( ., 2006). .. . : , , -- , . (, , , , 1990). 97 ( ). .. (1982) . , . . 1980 . .. « », : . -- , - -, . .. , .. .. (1982) ; , - . 1985 . .. .. -- , , - , .. (1963). , . 1991 . .. «- », : () ( ) . - 20 . 1979-1993 . , , . . , .. (1979) -- . , , . .. (1982) 98 , , - . .. (1985) - : , , . .. (1993) . , , . 1981-1983 . .. , .. .. . , 30 . 2000 . .. , .. «» .. ; 18 60 . 2002 . .. .. « », . . : , , , (, 2006). , (, 2000; , , 2004; , 2004, 2006 .). . , 16 (, 2001). , , : 30 -- , , , , , (, 2006). - - : 99 , , , -, (, 2001). - (, 1998). .. (2000, 2002). - . : , , , , , , , , , , , , , . , ( ) , , , . (, 2006). , , (, 1992, 1998). , , -- , - . .. (2003) : , -- , -, -, -- 19 . , - (, 1993, 1995). - . , , . , « » ( ., 2006). , , . . : , , . 100 , . , .. (1984) , . 50 - ; , , . .. (1985, 1993) , , , . .. (1990--1998 .) - , (, ). - - - . .. (2005) . , .. . 1989 . « »: (.. ); (.. ); (.. , .. ); (.. ) . - (, , 2000); , (, 2006). . .. .. (2006) - . - 101 . .. (2006) , : , , - , . , , . . «» , , . . , , , , . , . . , , , , . . . - . , . -- , , . , , . : .., .., .. . .: , 1982. 156 . .., .. . : , 2004. 336 . .. - // . . 1998, . 83. 3.. 48-57. .., .., .., ... .. . : , , . .: , 2006. 337 . 102 .. // . 2006. 6. . 27--33. .. - // . . 1996. . 81. 11. . 1--13. .. - // . . 1997. . 82. 11. . 19--29. .. // . . 1998. . 83. . 28--42. .. - : // . . 2000. . 85. 2. .46-53. .., .. - . 1. . // . . 2001.. 86. 7. . 88--101. .., .. - . . , , // . . 2002. . 87. 2. . 48. .., .. // . . 2004. 5. . 89. . 734--748. .. // . 1997. 3. . 3--11. .., .., .. .. (, ). : , 1995. 194 . .., .., .., .., .., .., .., .., .., .. (, ). : , 1990. 284 . .. // : , , . : , 2003. . 49-45. .. . : , 1993. 160 . .. : . : , 2000. 142 . .. // . 2002. 2. . 3-7. : . .: «», 2005. 352 . . .: , 2000.222 . . .: , 1989. 219 . .. // . 1984. 2. . 20-27. .., .. : // . 2006. 1. . 34--48. .. // . 1980. 4. . 20--28. .. // . . 1990. . 75. 10. . 1380--1387. 103 .., .., .. // . . 1991. 76, 6. . 818--830. .., .., .., .., .. -. 1. // . . 1995. 9. . 80. . 61--75. .., .., .., .. . // . . 1996. . 81. 8. . 23--35. .., .., .. : - // . . 1997. . 82. 4. . 19--30. .., .., .. - // . . 1998. . 83. 2. . 13--24. .. . .: , 1980. 316 . . .: , 1979.184 . . .: , 1982. 236 . / .. . ., 1999. 332 . . .: , 1985.280 . : . , - , 1991. 156 . .. // . 2004. . 89. 8. . 1319--1342. .. // . .: , 2000. .67-85. .. // . 1993. 5. . 40-47. .. - // . 1995. 4. .74--86. .., -- .., .. . // . 2000. 2. . 22--30. .., -- .. // . 2002. 2. . 7--16. .. - -- . . . . -, 2001. 24 . .., .. - ( ). : , 1993. 148 . .., .., .., .., .. // . 2003. 1. . 21--28. .., .. - // . 2000. 4. . 135--142. .. - . .: , 1991. 104 . .., .. // . 2005. 3. . 42--58. 104 .., .., .. . .: , 1981. 143 . .., .., .. . .: , 1983. 120 . .. . : - . . -, 2003. 424 . . .: , 1990. 137 . .., .., .., .. . ., 1993. 314 . .. . .: , 1982. 216 . .. // . 1995. 4. . 259-262. .., .. . .: , 1985. 168 . .., .. . .: , 2002.335 . .., .. // . 2005. 4. . 31-39. .. // . 1994. 2. . 90--91. .. // . : , 2004. .38-73. .. // . .: - , 2006. . 66-99. .. // . 2006. 6. . 12-19. .., .. . : . : , 2006. 201 . .. ( ). .: . -, 1984. 128 . .. - // . 1963. . 6. . 82-90. .., .., .., .. // . 2006. . 126. 1. . 26--48. . .: , 1985. 143 . .. . : -, 2001. 311 . .. : 1906-2006. : «», 2006. 280 . .. ( ). . . ., 2006. 46 . .., .. , .. - : , , . ., 2005. 382 . .., .., .., .. . : . 1990. 200 . 105 .., .., .. // . 2002. 5. . 12--17. .. « » // , 1992. 6. . 78--80. .. . : , 1998. 68 . .. , - . . . . . , 1998. 19 . .., - .. - // . . 1993. . 78. 12. 72 . 106 .. , 143030, ., -, . lesoved@mail.ru , . , .. , .. . , , , (, 1928), «» (, 1918, 1928), (, 1916). , , -- , . , , , . .. - . , , , -- , , , . (, , 1994, 1998 .), , ( ., 1992), (, 2000, 2004; ., 1993, 2000; , 2000, 2005, 2005) . 107 . . , , , , . , , , , , . . .. (1928) -- « , ..., , , , , , , , ..., , , ». .. (1918) «» -- « , , , , , ... ». . (1916) -- . -- « , , . , , , ». . 108 , . , . , . , , -- . : -- - ; -- , , , , ; -- , , - (); -- ; -- « » «» , «» ( ) - (); -- ., «» () , - «-» . , , . , , : , « » (1992) ; ( ), : -- 109 0,2 0,6 .; -- 0,01 0,25 .; - ; , 6 . , ; ; ; ( ) ; , , ; , (, 1990); . 500 . , , , , , . . , , , , , . . , , , (, , ), . 1. , , , , ( Braun-Blanquet, 1964). 2. . 3. : 110 () ( ); ; , , ( ), ; . 4. ; 5. . , , , , . . , , - , -, ( ) ( , ) ; - , , . - . 1. -- , , . 2. . , , 111 ( ) . 3. , , , , . 4. . , , 1. , , . , , , . , , , . 5. , , , . - . , , , . 6. , , , , . 112 7. , , , , , . . . · , , , , , . · . · . · , , . , , , , . · ( ) . , , -- . -- , , . 113 ( ) , , , -- , , , , . .. - // . .-, 2000. . 9--25. .. // . . 2. .-, 2004. . 9--21. .., .. . . 1. ., 1994. 281 . .., .. . ., 1998. 358 . .. . .-.: , 1928. 440 . .. - . . . ... . . ., 1990. 32 . .. - . , , 1993. 231 . . ., 1992. 18 . .. // . 1990. 6. . 66--69. .., .., .., .. . .: , 1992. 221 . .. // . .-, 2000. . 37--42. .. «» «» // : 6- . . ., 2005. . 311-316. .. . // : 6- . . .-, 2005. . 317--329. .. // . . . 1918. . 2. . 1-2. . 1--19. .. . ( ) // .-., , 1928. 232 . Clements F.E. Plant succession. An analysis of the development of vegetation. Wash. (D.C.) Carnegie Inst. 1916. 242 p. Braun-Blanquet J. Pflanzensoziologie. 3. Wien-N.Y. Springer, 1964. 865 p. 114 .. 163002, , . . , 17. lesovod@agtu.ru . - . . , «» , . -- , «» . , , - (. ). , (.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. .). , , , ( ...,1998). , , , . , , . , (), . (), . , , , , 115 . -- , () . , - , « » (,1989). . - () 116 () «», , , , . 35--45 % . 1 , % - , . 4,6 16,8 21,4 , % 56,5 53,9 54,5 43,2 45,0 44,6 0,3 1,1 0,9 43,5 46,1 45,5 6,1 2,1 3,0 37,0 27,3 29,4 13,0 21,4 19,6 0,4 3,1 2,5 100 100 100 ( , , ) 35%. , , . , , , 30%. - , 2. ( ) , , 39%, -- 18%. . : 30 45%, . , . , , -- , . -- - . , .. (1987), (- -- 117 ). , , .. , , ( ). , , , . «» , , , , , . 2 , % , - , . . 40 23 13 17 7 100 38 20 19 15 8 100 39 21 16 16 8 100 39 39 17 7 7 30 18 18 19 8 10 45 29 28 13 8 8 38 . , - 118 . , . , . , , , . , («», « », « » (.. , .. , .. , .. , .. , .. .). , , . , (.. , .. , .. , .. ). , . . , . VII.6, V, 0.45. . ; , , . , 0,1...0,6% . ( VIII.0); ( V.6) ( 0.51) , . . , , -- . , - -- 119 «». -- - . . , , : 1. -- , ; 2. () : «» ; 3. . (, , ), (, , ..). , . () , , . , , , . - , . , . ( 3). : - , 100--250 ; - - (, ) , 80--250 ; 120 - - , 50--80 ; - 150-- 250 ; - - 100--350 , , . 3 - 1. 2. 3. - 4. 5. . , %% , - - - - , % , % 34 30 33 48 22 10 10 15 25 5 50 55 45 40 50 20 15 20 20 15 10 20 15 10 20 10 -- 10 5 10 37 29 33 21 46 , , . , , ( ), . . . , -, - . , « » , , 121 , . , . . , , -- , -- . , -- - . . ( ., 1984). , 1959 , ( .,1992; .,1995). , , . 80-90, . , , . , -- ( , , ). , , . . . , , , - - 122 , . . . , , , , . . . , , . . , , . . , , , . . , . , . , .. . , , . , , , , . : - - -- : , . 123 , , ; - - -- , . ( ), , . . , . -- , , ). - -- . , , , - . . - , , , , - , , . . - . .., .. - / [] // . , 1995. . 111--124. .. - // . : . ., 1972. . 36--38. .. / [] // / . - . - . : , 1987. . 124--129. .. / []. : , 1979. 295 . / []. .. , .. , .. , .. , . .: , 1987. 168 . 124 .. / [] // « , , ». . II. ., 1990. . 173-- 187. .. « » / [] // 1988 . : , 1989. . 11--12. .. / [] // . . : 2 . : . . . 1992. . 99--101. .. - / [] // . . .. : , 1995. . 56--68. .., .., .. / [ ] // . . 1983. : , 1984. . 92--94. 125 . . ..-.. .. . . ..-.. .. . . ... .. . . ..-.. .. «» «» «» «» . . ..-.. .. . . ... .. «» «» . . .. 126 .. , .. 185910, , . , 11 gromtsev@krc.karelia.ru kravchenko@krc.karelia.ru . 1975 . (. ... .. , . , . ) 1976 . -- . (. ..-.. .. , . , . , . ). . , . , , . , - « 1946-2006» (2006, 2, . 94-153). 1997 . . . . . : ­ , ; ­ ; ­ ; ­ ( , , ), ; ­ , , ; ­ , . 127 70- . .... .. . , . . , 1970 . ..-.. .. 1980--1990 . . , . , . , (), . - . 16 17 , , , , , .. . , . , .. . . . , , , . 128 . , . . , , . , . . , , , . . ( ). - , . , ( ), ( , ) . , , ( ) -- . , , . - . -- . ( -- ..-.. .. ). 129 : 1) ; 2) , ; 3) . - - . . . . . ( ) . , . - -- , . , . . , . , . , . -130 ( , ). -- ... .. ). 20 - . , 2002 . , . : 1) ( Landsat 7 GeoCover2000); 2) (DEM); 3) 1958 . ; 4) 1:1000000. (UTM-36 WGS94). . . . , - . , , . - , - . - . - , . , , - -- . , 131 , ( -- ..-. . .. ). . 1558 ( ), , , -- 1748 . 20 200 , . -- , , . 10 . -- 502 1078. . . , . , , . () 40 . , . , , , . , . , , . , 40--50% . (), , . , . , , , , . . -132 . , , , . , , . , , , . , , . . , . , . 70% . , , , , - - . , (, ) . . (.. , ). . . , , «» . ( ), . . , . , (). 133 . , . , , , , -- ( , ). ( , .. , ) . , ( -- ... .. ). . , - . : 1) , 2) ( ), 3) , 4) , 5) , 7) .. . -- , . , . - , - . , , . 134 , . , . , ( -- ... .. ). , () . , , ( ) , . , , . , -- , . -- . « », . - . , , , -- . , 10--15% 100 . ( 2000 .). . , , , ( -- ... .. ). 135 . , . ( ) , , , , (), . - , , , , , , . , , . . , , -, , . , . , 20-21 , , , . ( , , , , ), : , , . , . , , , , - . , 136 . , , , - , , . , . ( , / , ) , - ( -- ... .. ). . ( 20 ), ). , , - . . (. « » ). , . «» (2006), . . 137 . . , - « - », , «-» . . 14 ., .. 3 , 6 3 . . 30 ( ), - , - , , . . - ( ). . .. , .. . : , 2005. 188 . .., .., .., .. . - (, ) : , 1990. 284 . .., .., .., .. . (, ). : , 1995. 194 . - ( ) / . .. , .. . : , 2005. 188 . .. - . : , 2003. 256 .. . : , 1993. 160 . .. : . , 2000. 144 . .. . , 1993. 172 . .. . : , 2001. 184 . .., .., .. . .: , 2006. 208 . 138 .. : - . .: , 2004. 391 . .. . : , 1997. 116 . 139 .. , , , . , . , 11. e-mail: vladimir.sakovets@krc.karelia.ru . 1966 1948 . - 1957 . 1957 . -- (... .. ) (..-.. .. ) . 1966­1984 .-. , ..-.. .. , 1984­1988 -- . , ..-.. .. , 1988 . , ..-.. .. . : ­ ; ­ (, , , ); ­ . . . , ..-.., . .. -- , ­. : ..-.. .. , ..-.. .. , ..-.. .. . ­ .-.. .. , ..-.. .. , ..-.. .. , ..-.. .. . (.-.. .. , .-... .. , ..-.. .. , ..-.. .. ). , (..-.. .. ..-.. .. ). . «». . : ­ - ; 140 ­ ; ­ ; ­ . . 1957 1980 . .. , (.. , .. ), (.. ). 60- -- 70- (.. , .. ). (.. , .. ), . . . , (.. , .. , .. , .. ). 70- .. . 80- , . 1970 . .-. .. «». ( «»). . 50- , - , . - . , . - . . . 1980 . : , , , 141 , (.. , .. , .. ). 90- , . (.. , .. ). ( 1994 .) : « - » « ». (.. ). . , - . , 20--30 , , , , , . 1% (.. , .. ). . , 30- I­II , 80­150 ³/, . , , ( ) -- 70-- 80%, I­II . , . (60°30'--63° ..) 30 2 , (63°--64°30' ..) (.. ). , . . . 142 - - . , -- , - . , -- 8 , -- 11 , - -- 15 , -- 18 . : , - , -- (.. ). , . ( ) . , 1,25 ³/ . , (.. ). . , , , . - , 2 , , (.. ). , . , (.. ). 143 , (.. , .. ). , , , . . . , 20 , (.. , .. ). 150--300- ( 18-19 .) , , , - (, , ) ( , (.. ). , . . (« », 1985). . . , . , . (.. ). : 144 ­ (1983); ­ (1988); ­ - . ( ) (1993); ­ (1970, 1982, 1995); ­ (1995); ­ (2003); ­ (1980); ­ (1983); ­ (1984); ­ - (2005); ­ (1999); ­ . ( ) (1982); ­ . ( ) (1987). . . , . . . ( , ). . , . , 145 , . : ­ , ; ­ ; ­ ; ­ ; ­ (); ­ . .. . .: , 1971. 140 . .., P.M. . .: , 1973. 175 . / .. , .. , .. . : , 1974. 256 . .., .B., .. . : , 1976. 128 . / .. , .. , .. . .: , 1977. 302 . .., P.M., .. . .: , 1978. 216 . .. . .: , 1984. 248 . .., .. - . : , 1989. 168 . .. . : , 1989. 168 . .., .. . : , 1990. 224 . .., .. - . : , 1991. 136 . .., .. . : , 1994. 102 . .., .., .. . : , 2000. 155 . 146 .., .. - . : , 2004.188 . - / . .. . : , 2005. 174 . - : / .., ., . . : , 2005. 150 . 147 .. 185910, , . , 11 alexander.sokolov@krc.karelia.ru . , , . , . . - - . , . - . . .. . (.. , .. , .. ). (1957) , . 1966 . , 1971--1984 . , 1985--1987 . -- . , ... .. . 1988--1997 ., , ... .. . 148 1998 2001 . . : - ; - . 2002 . . , .-.. .. (2 , 5 2 ) : - ; - - ; - ; - , . . 80- . .. , .. . - .. , .. .. . , , , , . (, , 1975) . . . (, 2006). , -- -- 149 , , . 3 . , , , , . . . , 80--100%, . 3--4 . , , -, () , , - ; -- . , , , . . , , , - . , . 60---70- . (.. , .. ). (.. ). (.. ). . , (.. ). . 150 (.. , .. , .. , .. ). . , , , . , ( ), . , (.. ). , , - . , , . -- (.. ). . (.. ). .. . , - 2,4- . , , , . . , , . 151 24 , . , , (.. ). (. .. ) , , , , , , . , , . . , . . (.. , .. ). . (.. , .. ). . , , . , , . 70 (.. , .. ). 152 . , , . , . () (.. , .. ). (, , .) . , , . , . . , , (.. , .. , .. ). - , . . . (.. ). . 50- . .. .. . - 60- . (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). , 6, -- 12 . . 153 , , -- . . , ( 97 %) . (.. ). , ( ) , . , , , , (.. ). 60- .. , .. , .. .. . , 30- () . , «» «» . . , . (.. , .. ). , (Pinus contorta), 20 (.. , .. ). , , 30--40 %. 154 . - . « (1969, 1984, 1995), (.. , .. ) , . , . (.. , .. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. ), (.. , . ). , (.. , .. ). (.. , .. , .. ). , , , -- . - « - » - - (, ) - , . , - (). 155 . , . .. - -1, 1970 . . , (-2) . . , (.. , .. ). . -- -2, , . , - . , , . , . .. , . . -2 -22 (.. ). , ( 50 ), . , , . , . 156 . , , , . , . , , . , - - , . -, - ( .). .. . .: , 2006. 259 . / . . .. . : . 1975. 207 . .., .. . , 1969. 180 . .. - . : , 2006, 215 . .., .. . : . 2001. 80 . .., .., .., .., .., .. // : , 1999. 74 . .. . .: , 2001. 175 . .., .., .. . . : , 1991. 176 . .., .., .. . : , 1973. 136 . .., .. // . : , 1999. 47 . 157 - . // « - » . , 2005. 56 . . 1995. 85 c. ( ). ., 1980. 46 . .., .. . : , 1997. 16 . .., .., .., .. : . : , 2002. 44 . .., .., .. - -2 -22. : , 1990. 42 . .., .. : . , , 2001. 58 . : - / .. , .. , .. , .. . : , 2003. 58 . .., .. - 1 : - . : , 2006. 91 . 158 .. 185910, , . , 11 krutov@krc.karelia.ru . 1949 . - 1957 . -- , , 1962 . -- « » (. 1935--1961 .) ... .. . , , . , . « » (1970) . , -- . « , » (, , 1960) « » (, 1961), . 50--60- : , , (.. , .. , .. ) , (.. , .. ). 1952 . , , 159 (.. ). 1954 . (.. ). 70- (. ... .. ) -- . - (.. , .. ). , Fusarium (.. , .. ). «» (.. ). 1970 . «» ( -) I (.. , .. , .. ) ( , ) . , (.. , .. ). 60-80- - . , -- , (.. , .. , .. ). -- (.. , .. ). 80- .. , , , . (.. ), (.. , 160 .. ) (.. ), (.. ). 90- () , (). -- , -- . - « - » ( 1997 . ) « » (2005--2007 .). «» « », «» «» . (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). 1997 . (9 , 3 1 , . ... .. ) : , , , . . (2 5 , 2 - ) : ­ , ; ­ ; ­ , ; ­ , , , ; ­ . 161 . 50- , -, . ( 50-) , . , ., ... .. . , , . (.. ). - , - : ­ - () -- 400 . , . . - . , , (.. , .. ); ­ - -- 537 Asco-, Basidio- Deuteromycota, -- . - (.. , .. ). - - « » . ( ) 162 « : , , » (2003) , , () , , (.. , .. , .. , .. , .. ). . . .. , 478 (.. , .. , .. , .. ). « », 150 () , , , , , , - . « » (, , ) «» (.. , .. ). « » «», «» ( ) «» ( ) (.. , .. ). () . , 193 96 , 44 20 , 115 4 -- . 5 26 , (21 ) (5 ) (.. ). 2- , 1218 . 1065 , 130 , 23 , (.. ). , , 163 , (.. , .. , .. ) (.. ) 9200 . -, - ( -) «». , 2000 . . , .. (.. , .. ). - Microleptinae s.l. Oxytorinae , ; « : Microleptinae Oxytorinae (Hymenoptera: Ichneumonidae)» (.. ). . « » « : », « », « , » «-: ». , , , . , , , . .. . .-.: , 1954. 36 . ( ). .. , . .: , 1973. 264 . 164 .., .. (- ). .: , 1979. 104 . .. . , 1988 . 152 . .. - ( ). : , 1988. 215 . .. . : , 1989. 208 . / .. , .. , .. . : , 1989. 200 . .. . .: , 1990. 197 . .. , . : , 1994. 128 . . : , 1995. 286 . .., .., .. () : . . : - , 1998. 89 . / .: .. , .. , .. . .­: , 2000. 321 . .. (Diptera: Bolitophilidae, Ditomyiidae, Keroplatidae, Diadocidiidae, Mycetophilidae) . : , 2000. 84 . «» ( ) / .., .., .. . ., 2001. 90 . .., .. . « ». : , 2002. 196 . - / .. , .. , .. , .. , .. . : , 2002. 223 . : , , / . .. , .. , .. , .. , . , .. . : , 2003. 262 . ( . . .). .. - : Microleptinae Oxytorinae (Hymenoptera: Ichneumonidae). .: , 2003. 175 . . . 2. / . .. , .. . -: , 2004. 311 . : . 6- . . (. .. , .. ). -: , 2005. 388 . / . . .. . .: , 2006. 287 . 165 .. 185910, . , . , 11 fedorets@krc.karelia.ru . 1962 (.. ) 1957 . . 1963 1988 ... .. , 1988 . -- ..-.. .. . 50- , , 20 , . : - , ; - ; - ; - , ; - . 40-50 -- . , (.. , .. , .. ), .. ). 1962 . - . , , , . , , (.. , .. ). 166 . , (.. , .. ). 1968 «» «». , , ; . , , , (.. , .. , .. , .. , .. ). «» . , , - , (.. , .. ). « » (1981). 1975 , , , , (.. , .. , .. ). : (.. ), (.., .. ), (.. ), (.. ), (.. , .. ). , , , . , (.. , .. ). 1980 . (.. , .. ). , . 167 : , , . 60- - (.. , .. , .. , .. ). - , (.., .. , ..). .. , , , . .. « » (1976). - (.. , .. , .. ). , . -, . .. , .. , .. « » (1981). . - , . . - , . 168 . 1 , 4 , 6 - 2 . , , : - , , , , ; - ; --; - . , (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). , , ( «», «», (.. , .. , .. ). : . - - - . . (.. , .. ). . . «Atmospheric Heavy Metal Deposition in Northern Europe 1995 and 1995-1996» (1996, 1998) « » (1998) (.. , .. , .. ). « : » (.. , .. , .. ). 169 : , , (.. , .. , .. ). « : » (.. , .. ). - (.. ). « » , , , - , , . ( ) . . « : » « - » (.. ). « 2002-2006 ». . . 8 , 2 , 8 . . . 170 , . , . . . . « » (.. , .. ). - , . 1:1000 000 1:500 000. , , 3-4 , - . . , . , , . , (.. , .. , .. ). . . . , 20 . (120 .., = 1 . . 1000 . ). 171 , -. "Atmospheric Heavy Metal Deposition in Northern Europe, 1995, Air Pollution and Vegetation, 2000,2005). , , (.. , .. ). , , . , - . - , (.. , .. , .. ). - . , . , , . ( , , , , , , .) . , - (.. , .. , .. , .. , .. ). , - «». 1: 200 000 1: 50 000 (1990). . , 172 . , , , , (.. , .. , .. ). , . , . - . . « » (.. , .. ). - , . - . . , . ( . . , . . ). - . , , , . , , , . . ( . . ). . . ( . . , . . ). 173 1:1000 000 , (.. , .. ). , . 30.11.2006 . 1654- «», (.. , .. ). «» (.., ..). (.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. ). « 2002--2006 . .) . , , . (.. , .. , .. , .. ). - , , (.. , .. , .. ). «» (. ) . (.. , .. , .. ). 3 - : « » (.., ..), « » (.. , .. , .. ), « » (.. , .. , .. , .. ). (.., ..). 174 , , (.. ). ( « ») - , , . «ICP-Forests» (.. , .. ). (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). , , . , . , , -, - . , -- . , . - . - , . . (, , , -). 175 , 1:500000. : .., .., .. . . : , 1981. 192 . / . .., ... : , 1982. 144 . / . .. , .. . : - . , 1983. 164. .., .. . .: , 1986.111. / . .., .. . : - . , 1987. 173 . .. . .: , 1991. 184 . / . ... : , 1992. 218 . .., .. . : - , 1992. 282 . .. . -: , 1993. 136 . .. -. : , 1996. 19 . .., .., .. : . : , 2000. 82 . .., .., .., .. . : , 2000. 194 . .., .. . : , 2001. 114 . .., .. : , 2002. 169 . .., .., .., .. . : , 1999. 50 . .., .. . : , 2003.240 . .., .. - . : , 2004. 187 . 176 .., .. . : , 2004. 153 . .., .. - . : , 2005. 96 . . . , , 6-10 2005 . : , 2005. 345 . . . , , 6-10 2005 . , 2005. 79 . / . .. . .: , 287 . 177 .. 185910, , . . , 50 novits@krc.karelia.ru . 1959 ., (. ... .. , .-. , .). 1962 . , ( 1962-- 1988 . . ... .. , 1988--1994 . -- ... .. , 1994--1997 . -- ... .. ). - , 1960 . ..-. . .. , , . 1968 . (.. . ..-.. .. ), 1973 . -- , ( 1973--1977 . . ... .. , 1977--1985 . -- ..-.. .. , 1986-- 1993 . -- ... .. , 1993-1997 . -- ... .. ). 1997 . , ... .. . . : · - - ; · in vitro. 1963 . .. 178 . - , - , , , , , , . . .. « » (1972), . .. , « » (1980). - , , . -- (.. , .. ). . , , , . . -- , . , (.. ). , . , , (... .. ). . - 179 . , . , (.. ). . , . . ( -- ... .. ). , . . , , , , , , , - , , . , , . . , ( 180 , , ). . , , . - , . , : -- , , -- , . , . . -, -- -. , «» . , . - . -- . -- , , , . , , . , , , ( ). . , , 181 ( , , ). , , . . , , , . , , , , .. ( -- ... .. ). 1971 . , . , , , , , . . . 2- . 2- . 100 . . , , , , . , , , . . 182 (). , . , , , ( 40% ), ( 50%), . 2 2 , ( -- ... .. ). 1986 . 1991 . - . , . , , , , , , - . , , . . . , , , «», ( -- ... .. ). , . , , , , , . 183 , ( ), , , . . , . , , , , , , , ( -- ... .. , ... .. ). - . , in vitro. () -. , ( -- ... .. ). 10 , - - . , , -- , . , : , ; ; 184 , , , ; , , ( -- ... .. ). , . 1958 . (Betula pendula Roth var. carelica (Mercklin) Hämet-Ahti), . -- ..-.. .. ..-.. .. . -, - (.. ); , ; ; (.. ). . , . , , , . , , , . , . . , , , , . 185 , . , . . . , -- (-) . -- , . , (.. ). (.. ). 30- , - , . - . . - . , , , in vitro. , . , ( ), (18) , -- (<16), (.. ). 186 , Betula L., ( , ) ( ). , (.. , .. ). () Pinus sylvestris L., Picea abies (L.) Karst. Picea obovata Ledeb. , , , , , . . (.. ). . , , , . - . . , (.. , .. , .. , .. , .. ). - (, , , ). , ; , , -, . 187 , (.. ). . - , . , . , (.. ). . , . in vitro. 2008-2015 ., 2007 . , 10 . (3 , 5 , 2 , 8 - ) : ­ , , , , ; ­ , ; ­ . Betulaceae in vitro; 188 ­ , . 16- , . / . .. , .. . : , 1972. 132 . ( ). / . .. , .. . : «», 1980. 456 . ( ). .. : ( ). .: , 2004. 183 . .. Betula L. .: , 2005. 302 . .. . : , 1989. 152 . .. . .: , 1986. 144 . .., .., .. - . : , 1991. 184 . .. . .: , 1974. 136 . .., .., ., .. ( ). .: , 1982. 104 . .., .., .. . .: , 2002. 259 .; 2003. 280 . ( ). .. - . .: , 1971. 117 . .., .. . .:, 1980. 166 . .., .., .., .., .. - . .: , 1985. 156 . .. . .: , 1986. 88 . .. . .: , 2001. 172 . .. . : , 2002. 164 . 189 - .. 185910, . , 11 amorozov@krc.karelia.ru - , . 1992 . ( . . ) . 90- , . : - ; - ; - . : - (.. ) (.. , .. ), (.. ). (.. , .. ). , , , (.. , .. , .. , .. ). (.. ). , , - . , , CHNS-, «-». (.. ). , 2003 . ( .. 190 ) - -6800 «». , . , -. , . . - «- 5000» - , . , , . . , , , -- . «» - . . , (.. ). 3100--3200 , 17 . - . , (32% ), (25%), (28 %), (12%), «ICP Forest». 3%, 2,8% . , . . , 191 - , . - (.. ). , . , , , , . , : , , . - . , , , . - . , . - . , , . - . . - . -, . . - - , . 192 .. 185910, , . , 11 gromtsev@krc.karelia.ru () 1. , , . , . , , , . . , , , (, - .). () 700 . (). , , - , . , . « - » 1997-- 2000 . « ». , 20 . 75 -- , , . ( -- ..-.. .. , .. .. ). . 1 « 1946­2006» (2006, 2, . 94­153). 193 : 1) - , 2) , 3) , 4) , 5) (.). . : 1. , 1997­ 2000; 2. (): «», «», «», « »; 3. (): «», «», «»; 4. : « , »; « -- », « » 194 1997--2000 . - 850 ( ..., 1997, 1998, 1999, 2001). ( ..., 2003) . , . , , . . , , , . , , ( , , , , , , ). (, , , , ). , . , () , , . , . 1993--1995 . , , 1995 . , 753 . 1996--1998 . - (, , ), . (, , «» «») ; (Red Data Book.., 1998), 1714 , , . « - » 1997 . 5 195 -- «» (. -- ..-.. .. ), «» (. -- ..-.. .. ), «» (. -- ... .. ). -, , , , . . , . , ( ..., 1997; Natural complexes..., 2002 .). 1999--2001 . « » (ENVRUS9704). . , : «» (. -- ..-.. .. ), «» (. -- ... .. , - ), «-» (. -- ... .. ), « » (. -- ... .. ). «NN : » (. ) : 1) , 2) , - , 3) , 4) ( , ..), 5) . ( , ), - . 196 . «». 1654- 30.11.2006 . , 75 . . . , 10--15 - ( ). . (, 2003). . (. .). . , , 20 . , , , , , , , , , , , , , (. -- ..-.. .. ). , , 31.2 . ( ..., 2003). 7 . (, -, ). ( , , ). ( , , , , , , ). (, , ). , . « ». 197 ( 02.03.04.2-29/283). , , . 2006 . - «- - » . , - (. .). , , (.- ..-.. .. ). (). . ( ..., 2007). : 1) - ; 2) ; 3) ( , , .., .. ); 4) , , , ; 5) . 2006 . , , «» ( 04-14/3392 29.11.2006 16.11.2006). 58.4 .. , «» ( . ») - (, 2003). , . 2007 . «» (. -- ..-.. .. ). (..). ( ), . 198 , . , . () . ( ..., 2008). , 2008 . , . « - » 2005. (. -- ..-.. .. ). , -- , (..). (, 4.11.2003) . « «Vepsan vezad». : 1) , 2) , , 3) . , ( 48 , ). ( ...2005). - (, - , , ). , ( , , , ). : , , , (, , ), 199 , , , , (, , ). - , , . : , , , , , . . ( 100 .) . 1998-1999 . « - : » FGRUS9507. «». () , : 1) , 2) , 3) , ( -- ..-.. .. ). , , «». , . - . . , , , , . 6 . : 1) , 2) , , 3) . -- , , 200 , , , . , , , . - . , , , ( ), . , ( ) . , ( ., 1999 .). . ( ..., 1999). 1997--1999 . « -- ». 2.5 ., - . , . , , (UNEP), . (, , , (. -- ..-.. .. ). (. -- ..-.. .. ). ( ) MapInfo. ..-.. .. . ..-.. .. .. . 201 ( «..., 2000 .). , . 2004 . « , - » (. ... .. ). . , , , , . , , 20 - . . , , . , . , , , ( ). , , , . , , . , . 202 , . . .., .., .., .., .. , - ( )// . / . . .. . : - : . FDRUS 9507. , 1999. . 2--23. . / . .. , .. . , , 1998.167 . . . .. , .. . , , 1999. 140 . . / . .. , .. . , , 2000. 346 . . / . .. , . . , , 2001. 216 . . : - : . FDRUS 9507. , 1999. 118 . . : - : . FDRUS 9507. , 1999. 90 . . / . .. , .. . , 1995. 286 . «»: . / . .. . « ». , 2001. 78 c. ** « »: . / . ... « ». , 2001.92 c. «»: / . .. . « ». , 2001.64 c. 203 «-»: / . .. . « ». , 2000.74 c. : , , . . .. . : , 2005. 280 . «- ». . / . . , . . , 2000. 162 . : , , . . .. , .. , .. , .. , . , .. : , 2003. 262 . ( . . .) : . - / . .., .. : , 1999. 256 . «» / . .. . , 2003. 92 . «» (- ). . ... ... , 1998. 44 . «» / . .. . , 1998. 44 . «» / . .. . : , 2007. 130 . «» / . .. . , 2008 ( ) Natural complexes, flora and fauna of the proposed Kalevala national park. Ed. A.N.Gromtsev Finnish Environment Institute. Helsinki, 2002. 74 p. Red Data Book of East Fennoscandia. Eds. H. Kotiranta, P. Uotila, S. Sulkava, S.-L. Peltonen. Helsinki, 1998. 351 p. 204 .. . .--.: , 1954. 36 . ( ). .., B.C. . : , 1959. 189 . .. . : , 1960. 486 . .. , . .: , 1965. 163 . .. . . .: , 1969. 184 . .., .. . : , 1969. 180 . .. . .: , 1971. 140 . .. - . .: , 1971. 117 . / . .. , .. . : , 1972. 132 . ( . .. ). .., P.M. . .: , 1973. 175 . .. , . .: , 1973. 264 . .., .., .. . , 1973 . 136 . .. . :. , 1974. 136 . : / P. .. . : , 1974. 215 . / .. , .. , .. . : , 1974. 256 . : C. / . . .. . : , 1975. 206 . () / . .. , .. -. : , 1976. 152 . .. . .: , 1976. 212 . .., .B., .. . : , 1976. 128 . . , 1976 . 112 . 205 .. . : , 1977. 144 . / .. , .. , .. . .: , 1977. 302 . .., P.M., .. . .: , 1978. 216 . .., .., .. . .: , 1978. 176 . : C. / . .. . .: , 1979. 112 . : C. / . .. . : , 1979. 144 . .., .. ( ). .: , 1979. 104 . / . .. , .. . : , 1980. 456 . .., .. . .: , 1980. 176 . .., .. . .: , 1980. 166 . / .., .., .. . : , 1981 . 120 . .., .., .. . .: , 1981. 272 . : C. / . .. , .. . .: , 1982. 144 . / .. , .. , .. . .: , 1982. 164 . ( ) / .. , .. , .. , .. . .: , 1982. 104 . .. . .: , 1984. 248 . .., .., .. ( ). ., , 1984 . 128 . .., .. - . , 1984 . 210 . : C. / . .. . : , 1985. 180 . : . : , 1985. 184 . Structure, radiation and photosynthetic production in coniferous stands / P. Hari, L. Kaipiainen, E. Korpilahti t al. Helsinki: Yliopistopaino, 1985. 233 p. - / .., .., .. . .: , 1985 . 156 . 206 .. . .: , 1986. 144 . .., .. . .: , 1986. 112 . .. . .: , 1986. 88 . : C. / . .. , .. . : , 1987. 114 . - : C. / . .. . : , 1987. 144 . .. . , 1988 . 152 . .. . : , 1988. 152 . .. ­ ( ). : , 1988. 215 . .., .. - . : , 1989. 168 . .. . : , 1989. 152 . .. . : , 1989. 208 . .. . : , 1989. 168 . / .. , .. , .. . : , 1989. 200 . .. . : , 1990. 170 . .., .. . : , 1990. 224 . .. . .: , 1990. 197 . (, ) / .. , .. , .. . : , 1990. 285 . .., .. . . , 1991 . 160 . .., .., .. - . : , 1991. 184 . P.M. . .: , 1991. 184 . / .. , .. , .. . : , 1991. 176 . .., .. - . : , 1991. 136 . / . . .. . : , 1992. 219 . 207 / . .. . .: , 1992. 336 . .., .. . : , 1992. 202 . P.M., .. . : , 1992. 284 . : . / . .. , .. , .. . : , 1992. 136 . , : . / . .. , .. . : , 1992. 208 . .., .. . : , 1993. 177 . .. . : , 1993. 160 . .. . .: , 1993. 135 . .. . : , 1993. 173 . : . /. .. , .. . : , 1993. 198 . : . /. .. . : , 1993. 214 . /. . .. . : , 1993. 208 . .., .. . : , 1994. 102 . .. , . : , 1994. 128 . .. ( ). : , 1995. 132 . . : , 1995. 286 . (, ) / .. , .. , .. . : , 1995. 194 . -- -- ( .-. .. )/.: . , . , . , . .//. .-. - . 665. 1997. 75 . .. . : , 1997. 116 . : . . . 1. / . .. . : , 1997. 169 . 208 Bibliography of Scandinavian and Russian forest thinning literature /Saramaki J., Sinkevich S., Harju A., Kolstrom T., Lipitsainen S., Myllynen A.-L., Rytkonen V.-M., Sivonen S. //University of Joensuu Research Notes. 55. 1997. 191 p. () / .. , .. , .. , .. : , 1998. 50 . : (.-. ) / .: .. , .. . , 1998. 168 . (, , , 1992-1996 .) /.: .. , .. . : , 1998. 115 . .., .., .. () : . . : , 1998. 89 . .. . : , 1998. 135 . : . /. .. . : , 1998. 168 . Red Data Book of East Fennoskandia. Ministry of Environment, Finnish Environment Institute, Botanical Museum, Finnish Museum of Natural History, Helsinki, 1998. 351 p. : (.-. ) /. . .. . , 1999. 140 . - : , , ( ) / .., .., .., .. , 1999. 65 . (CIS: - : FDRUS9507). : : ( . .-. .) /.: .. , .. . , 1999. 256 . (CIS: - : FDRUS9507). / .., .., .., .., .., .. : , 1999. 74 . . TACIS: - : FDRUS9507: . . /. .. . , 1999. 118 . . . . . ., (. , (6-10 . 1999 .) : , 1999. 134 . / .., .., .., .., .., .., .., .., .., .. : , 2000. 60 . 209 /.: .., .., .. .­: , 2000. 321 . .. : . : , 2000. 144 . : (- ) /.: .. , .. . , 2000.346 . .., .., .. . : , 2000. 76 . / .., .., .., .. : , 2000. 195 . .. (Diptera: Bolitophilidae, Ditomyiidae, Keroplatidae, Diadocidiidae, Mycetophilidae) . : , 2000. 84 . .., .., .. . : , 2000. 155 . .., .., .., .. . : , 2000. 195 . .., .., .. : . : - , 2000. 340 . - /.: .. , .. , .. ., .. . : , 2001. 310 . .., .., : . : - , 2001. 58 . .. ­ . : , 2001. 382 . «» ( ) / .., .., .. . ., 2001. 90 . .. : . , 2001. 78 . (: ENVRUS9704: ). : (- ) / .: .. , .. . , 2001. 216 . .. -. . , 2001. 74 . (: ENVRUS9704: ). .. . : , 2001. 184 . . : , 2001. 105 . 210 .., .. . : , 2001. 82 . .., .. : . : , 2001. 114 . .., .., .. : . .: , 2001. 520 . .. . .: . 2001. 172 . Krutov V.I., Gromtsev A.N., Volkov A.D. Forests of the Republic of Karelia. Joensuu, 2001. 32 p. Natural complexes, flora and fauna of the proposed Kalevala National Park /.N. Gromtsev (ed). Finnish Environment Institute. The Finnish Environment: 577. Helsinki, 2002. 74 s. .., .., .. . .: , 2002. 258 . .., .. . « ». : , 2002. 196 . .., .. . : , 2002. 170 . - / .. , .. , .. , .. , .. . : , 2002. 223 . .. . : , 2002. 164 . .. - . : , 2003. 250 . .., .., .. . 2-e . .: , 2003. 280 . , XXI /. .. , .. , .. , .. . : , 2003. 146 . «» /. .. . , 2003. 91 . ( , ) / .., .., .., .. : , 2003. 58 . : , , / . .. , .. , .. , .. , . , .. . : , 2003. 262 . ( . . .). 211 : /.. , .. , .. . : , 2003. 76 . .., .. . : , 2003. 239 . .. - : Microleptinae Oxytorinae (Hymenoptera: Ichneumonidae). .: , 2003. 175 . : , (. . .-. ) (. .. , .. ). : , 2004. 368 . ( . . .). .. : (- ). .: , 2004. 183 . .., .. - . : , 2004.188 . . . 2. / . .. , .. . -: , 2004. 311 . .., .. . : , 2004. 152 . .. . .: , 2004. 391 . - ( ) /. .. , .. . : , 2005. 188 . .. Betula L. .: , 2005. 269 . .., .. ( ). : , 2005. 68 . - /. .. . : , 2005. 174 . - : / .., ., . . : , 2005. 150 . : , , /. .. . : , 2005. 277 . : . 6- . . (. .. , .. ). -: , 2005. 388 . .., .. - . : , 2005. 96 . : . . . . /. . .. . : , 2005. 345 . 212 : , . 3- ., . . : , 2006. 350 . .. . .: , 2006. 262 . .., .., .. . .: , 2006. 208 . .., .. - . : , 2006. 91 . /. . .. . .: , 2006. 287 . .. - . : , 2006. 215 . .. -- . : , 2007. 500 . . . . : , 1974. 4 . . : , 1987. 55 . . : , 1992. 22 . . . . : , 1997. 13 . . : , 1997. 83 . . . . , 2007. 213 .. (1957-- 2007 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .., .., .. ICP-Forests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 .., .. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 .., .., .. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 .. 53 .. 59 ., ., . - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 .. ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 .. . . . 107 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 .., .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. .. - - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 127 140 148 159 166 178 190 193 205 214 - : , 50- (3­5 2007 ). : .. , .. , .. .. . . . 00041 30.08.99 . 19.09.2007 . 60841/16. . Times. . .-. . 13,0. . . . 12.6. 350 . . 45. 681 - , . . , 50 215 (1957­2007 .) .. 185910, , . , 11 krutov@krc.karelia.ru 50 ( ) (1948 .) , , ( , , ) «» () ( 09.08.1957 . 602). : , , ( . ..-.. .. ); ( .... .. ); : , ( . ... .. ); ( . ..-.. .. ); (. ..-.. .. ); (. .. ); ( ... .. ); (. ... .. ); «» ( ... .. ). 52 , 24 ( 11 ). : -- , , ; -- ; -- , , , , . - ..-.. .. . 1958 . ( 1962) , , , ..-.. .. , 1931­1937 . -5 . - , , , . - . 1962 1963 . ... .. -- -, , , ..., . . 4 : ; ; ; - , 3 : ; ; . -, , , .... .. , 1964 1986 ., -, , , ..-.. .. -- 1986­1994 . 1994 . , , , , ... .. . . (1957­1963 .) , , , , . « » (.. , .. , 1959), « » (.. , 1960), « , » (.. , .. , 1960), « » (.. , 1961) ., . (.. ) ( 1: 600000). (.. , .. ). (.. , .. , .. ) (.. , .. , .. , .. ), (.. , . ), , - 6 (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. , .. ), (.. ). . (.. ) -- - . - . 1959 . , . , 1965 ., , 1979 . - -. 1959 . (.. , .. ). 1963­1967 ., : 1963­1965 . -- , -, , 1965­1966 . -- (), .. . . , , ; . 1966 . -- . (.. , .. , .. ). ( ) , (.. ). - 7 , (.. ). , , « » (.. , .. ). (.. , .. ). - -1, (.. ), (1, -2 -2) , . - () (.. , .. ). (1967­1991 .) . , 1968 . : -- ; -- , ; -- , , , ; -- - . (.. , .. ). , ; (.. , .. , .. ). 1994 . . - (.. ). . , . 8 . (.. , .. , .. ). - (.. , .. , .. , .. ). . « » (.. , .. , .. , 1982). ( ) , , (. .. , .. ). , « » (.. , .. , 1969), 1984 1995 . (.. .) (.. ). , (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. ). (.. ). - . , (.. , .. ). .-. .. , , . «» . 9 (.. ). -- ( ) , « » (1972), . .. , « » (1980) . .. , . - , . . , (.. , .. , .. , .. ), . , . (.. , .. ) « » (1982), . , (.. , .. , 1985), . 1971­1991 . - , , , - - (.. , .. , .. .). - ( ) (.. ). . 10 . (.. ). -55 (.. ). . (.. ). -- «», . « » (1979) « » (1985). 70- (.. ). (1991­2007 .) (). ( ). 1991 . 181 , 89 , 4 50 . 90- ( 12.02.1992 . 67) . : - . : -- - , , ; -- ; -- ; -- (- ). : . . . 1993 . , 1998, 2001 2005 . . (.. , .. ). 11 . , , . . - . (.-. .. ). -- , ( 50-) (. .. ). . (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. ). , - , . - , . 1994 . « ». , - - (.. , .. , .. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. .). -- . .. ... .. ... .. -- . , 12 . « 2008­2015 », . (.. , .. ). . (.. , .. ), (.. ), (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. ) . , (.. ). « » , , . ( ) , (.. ). , , , «», - «». . . . (.. , .. , .. ). , , (.. , .. , .. , .. , .. .). , « » 13 (1993), . , () - () (.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. ). (.. ). -- , .. «», «» «»; (1993­2006 .), « » (1985, 1995) « » (1998), « 2001­2010 .» (2001). . - «»: , . (.. , .. ). . 90- . . () (). , , , 24 , , , . 1997 . - « - ». «» ( 2006 .), « », «», «-», «» «», , «». . 14 - . 7 : (. ..-.. .. ); (. .... .. ); (. ... .. ); (. ... .. ); (. ..-.. .. ); (. ... .. ) (. .. ). 6 , . ( 25 . ), ( 8 . ) ( 4 . ), ( 20 . .). 5 , 1998 . , 2005 . -- . 96 , 58 , 11 32 . 19 35 . : -- - - ; -- ; -- , - ; -- , , ; -- , , ; -- , , , ; 15 -- , ; -- , , , , .; -- . « » « : », . .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. .. , .. , .. , . , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. . . , CHNOS- PE-2400 «Perkin Elmer», - -6800 «Shimadzu»() , SR-; Multiwave «Anton Paar» (), « 5000» - («», -), «» ( «», ), («», ) . 110 , 130 , 75 - . - . 50 2 . ( ) 100 , , , , 16 - . : « » (1970, 1982, 1995), « » (1969, 1984, 1995), « » (1995), « ( )» (1998), « » (2003) . - « - » « - » (2004), « » (2005) « - » (2005). , . , , , , . -- . 17 ICP-FORESTS .. *, .. **, .. * *- , 194021, -, ., 5, e-mail: a_s_alekseev@mail.ru ** «» 2005 20 -- , (ICP-Forests). (CLTAP) 1985 [1, 2]. ICP-Forests 1987 . , CLTAP 500 [3]. C 1995 ICP-Forests , 1998 2 -- , , 21 5 1998 [4,5]. ICP-Forests [6] , . [7] . 18 , -- , . (, , 5- ), . (N) , : P(| x - x |) > a) s 2 / a 2 N , -- , N , -- , -- , s2 -- , -- N , . : N s2 , . , 4- 5- s2 = 1,25 2,0, 0,1, , -- = 0,05, N = 2500-4000 ., 104 167 () 24 . 239 , 158 81 (.1). , , , . ( 0,5 ) , 35-40 , , , , . . 19 N = s2 / a2 P . 1. () , , , , . 24 -- 6 (). 25 . 1 1-3 . 0,5 -- 0,7 , 1 6 . 1,5 . (1-6), -- . , . . 20 . 2. () , 10 : 1. . 2. , , , , , , , , , , . 3. , , , , , . 4. , , , , . 5. , . 6. , , , , , , , , , 5 . 7. , , , . 8. . 21 9. : , , , , , , , , , ( ). 10. : , , , , , , , , , . 20% ( ). : , , , , , , , , , . , . ( ) ( ) . . , (0 -- , 1 -- , 2 -- , 3 , 4 -- ). , : , % <10 11­25 26­60 61­99 100 , % <10 11­25 26­60 >60 0 0 1 2 0 1 2 2 1 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 (I, ), : I = ( iwi ) / W i =0 4 , 22 i -- , ; wi -- i- ; W -- . , . , , . 10 . : 1­1,5 0­0,5 1,6­2,5 0,6­1,5 2,6­3,5 1,6­2,5 3,6­4,5 2,6­3,5 >4.6 >3.6 , : ( -- ), , . -- , .1. . 1 , . , 5160 , 215 , 5112 -- 213 . , 2 , 23 . , , . 1 1995­1996 2001­2003 . 1995-96 2001-03 1995-96 2001-03 1995-96 2001-03 1995-96 2001-03 ( /) 0 1 2 3 4 2348 2083 661 68 0 0,455 0,404 0,128 0,013 0,000 3093 1452 490 69 8 0,605 0,284 0,096 0,013 0,002 575 1021 531 57 0 0,263 0,467 0,243 0,026 0,000 1579 463 91 25 2 0,731 0,214 0,042 0,012 0,001 1149 996 124 9 2 0,504 0,437 0,054 0,004 0,001 1266 676 274 35 5 0,561 0,300 0,121 0,016 0,002 621 66 6 2 1 0,892 0,095 0,009 0,003 0,001 248 313 125 9 1 0,356 0,450 0,180 0,013 0,001 5160 1,000 5112 1,000 2184 1,000 2160 1,000 2280 1,000 2256 1,000 696 1,000 696 1,000 1995-96 2001­2003 . 3 4 11% 46% 0-0,5 - 43% 0,6-1,5 - >1,6 - . 3. 1995-96 . . (% ) 24 2% 40% 58% 0-0,5 - 0,6-1,5 - >1,6 - . 4. 2001-03 . . (% ) . 3 4 , 12% 3%, 9%, . , , . . 5, 6, 7 8. 17% 52% 31% . 5. 1995 2003 . . (% ) 10% 32% 58% . 6. 1995 2003 . . (% ) 25 27% 58% 15% . 7. 1995 2003 . . (% ) 3% 97% . 8. 1995 2003 . . (% ) . 5-8 , 52% , 31% 17% -- . 58% 10% 32% . , . , 3% , , .1., , , , . , 1986 . , . 9. , , . 26 1 ,2 1 0 ,8 0 ,6 0 ,4 0 ,2 0 . 9. . , .10. , 10 . 1996-96 2001-03 . , , . -- ICP-Forests. . [8] 2002 : ( 0) -- 0,543 , (1) -- 0,338, (2) -- 0,110, (3+4) -- 0,009. -- 0,585. .1, -- 0,522. , , , , . 27 . , 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 10 25 50 y = -0,129x + 0,985 R2 = 0,9383 y = -0,105x + 0,715 R2 = 0,7935 51 , 1 2 . 10. . 1 -- 1995-96 . ., 2 ­ 2001-2003 . . , , , , . ., . : 1. . , 1995 2003 48% . 28 2. 2 -- , 1998 . . 3. - , , , [9]. , . . 4. , . .., .., .. : // . 2007. 2. . 35-37. Europe's Forests in a Changing Environment. Twenty years of Monitoring Forest Condition by ICP-Forests. UNECE, Geneva. 2005. 64 p. .. - . -, 1989. 56 . ICP-Forests ( ), , 1995. 42 . . 21 5 1998 . Manual on methodologies and criteria for harmonized sampling assessment monitoring and analysis of the effects of air pollution on forests. Hamburg/Prague: Programme Coordinating Centers/ UNECE. 1998. 177 p. .. . 2-. ., 2003. 116 . Forest condition in Europe. Report on the 2003 survey. UN/ECE, EC, Geneva, Brussels. 1994. 174 p. .., .., .., .. . ., 2002. 72 . 29 - .. , .. . .. 197376, -, . . , 2 bondartseva@mail.ru, vera.kotkova@mail.ru - , . 1712 . 1 - , 1714 «, ». «» 1832 . - , 1917 . . 1905 . .. , , 1930 ., . . .. -- , , - , . -, , . 1724 . I «», , 1803 . - , - . , .. (1929 .) (), , . , , -, - ( ). 1750 ., .. 439 -. , (, 1933). , 1799 . 30 « » . 1801-1802 . «- - ...». (, 1802) . 26 . , . 1836 . (Weinmann, 1836). «Hymeno- et Gasteromycetes hucusque in Imperio Rossico Observatos» , -. , - . , , , , « » (, 1891). 6 : Cantharellus cibarius, Hydnum repandum, Sarcodon imbricatus, Hericium coralloides, Clavulina cristata, Ramaria flava. , , 19081909 . « », .. (, 1908) (P. Hennings) (Engler und Prantl). .. , . «» .. , , , . - 161 . - .. . 1913-1916 . (, 1913, 1914, 1915, 1916) 38 , . 2- « » .. (1913) 31 , . , , , .. . « » (, 1953). 105 ( ). .. « » (1961) . Hydnaceae , , , . 112 52. (, 1933), Merulius s. lato , 11 . - ( .. , .. , .. .). . 1960 . 200 . 1960-1963 . .. (1963). 1960-- 1963 . , . , , 305 . . - .. (1997, 1998, 1999, 2000), . (, 1999) 239 , 102 , . 1999 . ( ., 1999), .. .. (1999), , . 1999 . 501 ( Tremellales Tulasnellales 521 ). , , .. (2003, 2005, 32 2007), .(2005, 2006), .. (Zmitrovich, 2003) . . - 594 . . . (Nylander, 1859), . .. (P.A. Karsten). 1859 , , . 1871-1879 . 4- , (Karsten, 1876). , . (Karsten, 1889) (Karsten, 1899). 1920--1924 . .. , ( ) ( ., 1921). .. , 2000 , 200 . .. , , , 46 , 37 , (, 1933). .. .. . .. (1949), , 1934-1936 1946-1947 , «». 344 , 60 . , , , . , 1930- , . . (Laurila, 1939) . 16 33 , . , Kuusamo (Ulvinen et al., 1978, 1981), . , .. .. « » (1979) 118 . - . 90- . .. , . (, , 1993; ., 1996; ., 1998; ., 1999 .). « » .. () . 382 , 145 (, 1999). XXI , , ( ., 2000; ., 2001; ., 2001; ., 2001; Bondartseva, Kotkova, 2003; () ., 2003, ., 2006; ., 2005, 2006; , , 2006 .) (Lindgren, . ; Niemela et al., 2001). 478 , , . « » . .. (1951) . . . 25 (. : , 2004). .. (1963), 110 . 34 . , 185 , 120 (, 1997; Hermansson, 1997). .. (2000), , .. (2000), (Clavariaceae s. lato). XXI 240 . .. (2004). . 381 , 125 , (Asterostroma laxum Bres., Phlebia griseoflavescens (Litsch.) J. Erikss. et Hjortstam Phlebia longicystidia (Litsch.) Hjortstam et Ryvarden) -- . - . (, 1953; , 1961). ( - ) « » .. (1965), (, 1970). .. (, 1980). 1986 . « / ». (, , 1986; , 1998). - (, 1967). 90- . XX (, 1999; , 2001; , 2004, 2006; .). .. (1914) 9 , . . , . 273 . , 89 (, 2002). . 139 35 (, , 2004) . (Koljalg, 1996) (Niemela et al., 2001), 64 ). , , (, 1927). .. .. (1979), . 143 . - ( ) AGARICALES (45) ( /) Clavariaceae (4/19), Fistulinaceae (1/1), Pterulaceae (1/2), Schizophyllaceae 4/4),Typhulaceae (2/19) BOLETALES (13) Coniophoraceae (4/13) CANTHARELLALES (24) Botryobasidiaceae (2/10), Cantharellaceae (3/6), Clavulinaceae (2/6), Hydnaceae (1/2) CERATOBASIDIALES (3) Ceratobasidiaceae (2/3) DACRYMYCETALES (1) Cerinomycetaceae (1/1) HYMENOCHAETALES (74) Hymenochaetaceae (8/42), Schizoporaceae (2/32) PHALLALES (31) Gomphaceae (4/13), Ramariaceae (3/18) POLYPORALES (389) Albatrellaceae (3), Atheliaceae (15/36), Boreostereaceae (2/2), Corticiaceae (5/10), Cyphellaceae (4/6), Cystostereaceae (2/2), Fomitopsidaceae (6/12), Ganodermataceae (1/2), Gloeophyllaceae (1/5), Hapalopilaceae (9/24), Hyphodermataceae (8/31), Meripilaceae (6/27), Meruliaceae (12/41), Phanerochaetaceae (6/23), Podoscyphaceae (2/2), Polyporaceae (20/87), Sistotremataceae (7/30), Sparassidaceae (1/1), Steccherinaceae (7/25), Tubulicrinaceae (1/11), Xenasmataceae (3/9) RUSSULALES (65) Auriscalpiaceae (2/3), Bondarzewiaceae (3/4), Echinodontiaceae (1/1), Hericiaceae (5), Lachnocladiaceae (4/12), Peniophoraceae (1/15), Stereaceae (12/25) THELEPHORALES (54) Bankeraceae (5/19), Thelephoraceae (4/35) TREMELLALES (2) Exidiaceae (2/2) 11 , 47 , 200 , 701 - 701 11 , 47 200 , 9- Ainsworth and Bisby (2001). - . 36 06-04-49524, 07-04-11408 «». .. . .: . . 1953. 1106 ., CLXXXVIII . .. Aphyllophorales . ... . . . 1963. 447 ., 50 . .. . . . 2. , , , , , ( ), ( ), ( ), , , , . .: . 1998. 392 . .., .., .. // (. . . . . : - . . 6, . 2. . 1. ., 1999. . 141--173. (, .., ..) Bondartseva M.A., Kotkova V.M. Aphyllophoroid fungi from Tolvojarvi area (Karelian Republic) // . 2003. . 37, 4, .1-17. .., .., .., .. «» ( ) « » (- ) // . , 1996. . 121--135. .., .., .. // . .-, 2000. . 42--75. .. .., .., .., .. «» ( ) / .. . .: « °», 2001. 90 . .. .., .. // - . , 2001. . 224--232. .., .. . . . 1. , , , . 1986. .: . 192 . .., .. "" // . 1993. . 29. . 37--42. .. // . ., 1927. . IV, 4-5. . 1--3. 37 .., .., .., .. , .. , .. , .. , .. . . 1920 . , 1921. 41 . .. . .: , 1980. 143 . .. // . 1997. . 31, . 1. . 19--27. .. . . . . . . . . .: , 1998. 445 . .. // . . . .33. , . 1999. . 65--79. .. // ., 2000. . 128--131. . . ., 1891. .. . . ... . . . ., 2004. 23 . .. « » ( ) // . 2003. . 37, . 4. . 48--56. .. «» // . 2004. . 16. . 3--8. .. «» ( ) // . 2005. . 39. . 134--139. .. «» ( ) // . 2006. . 40, . 6. . 502--509. .. // « » ( ) / . .. , .. , .. , .. . 2007 ( ). .., .. // . .: , 2006. . 135--143. () .., .., .. // : , , . , 2003. . 119--126. .., .., .. «» // «». . . . . 10. , 2006 . 40--51. .., .., .. () // / . .. , .. , .. . , 2005. . 141--152. .., .., .. 6.1. // -- / . .. , .. , .. . , 2006. . 94--104. 38 .., .., .. // : , , . , 2005. . 134--141. .., .. , .. , .. . «» // : , . , 2006. . 118--124. .., .., .., .., . // « -- 98». 21­28 1998. . 2. , 1998. . 54--59. .. // . . - . 1933. . 2, . 1. . 329-403. .. , 1912-13 // . 1914. . 8, 2-3. . 74-89. .. . . . ... . . ., 1999. 22 . .. // . . . 1999. . 33. . 90--96. .. // . . . 2002. . 36. . 54--59. .., .., .. // . 1999. . 33, . 5. . 331--337. .., .., .. «» // . , 2001. . 82--99. .. . // . . . 1913. . 6, 2. . 187--212. .. . II. // . 1914. . 7, 10. . 728. .. . III. // . 1915. . 1, . 1. . 51--60. .. IV, V. // . 1916. . 2, . 1. . 3--44. .. Merulius // . . 1933. 5. . 96--111. .. // . VI. .-., 1961. 433 . .. // . (. . -). 1963. .136. . 103--129. .. . .-.: , 1965. 165 . 39 .. // . 1967. . 1, . 4. . 280-286. . . (Parmasto E. The Lachnocladiaceae of the Soviet Union) : . . . 1970. 168 . .. (Fungi): // . .- - . . 6, . 4: «». ., 2001. .., .. ( ) // . 2004. . 38, . 4. . 34--44. . - . . II. ., 1802. 402 . .. // : . . .-. ., . 70- ­ . , 2000. . 186-188. .. "" - // . .-. . , 1949. 4. . 84--97. . Polyporaceae s. lat. Aphyllophorales - // - . , 1997. . 326-365. .. . I: Hypochnaceae, Thelephoraceae, Clavariaceae, Hydnaceae, Polyporaceae / . .. . , 1908. 145 . .. ­ // : . . .-. ., . 70- ­ . , 2000. . 204--207. .., .. (- ). .: , 1979. 107 . .. . . 1. . . 2-. ., 1913. . I-XXII, 1-934. .. . .-., 1933. 1036 . Kirk P.M., Cannon P.F., David J.C., Stalpers J.A. Ainsworth and Bisby's Dictionary of Fungi. 9th ed. N.Y. etc.: Oxford Univ. Press, 2001. 672 p. Hermansson J. Polyporaceae s. lat. and some other fungi in Pechoro-Ilych Zapovednik, Russia. Windahlia 22: Goteborg. 1997. -- P. 67-79. Karsten P. A. Mycilogia fennica. Terttia 3. Basidiomycetes. Helsingfors, 1876. 377 p. Karsten P. A. Kritisk ofversigt af finlands Basidsvampar (Basidiomycetes; Gastero- and Hymenomycetes) // Helsingfors, 1889. 470 p. Karsten P. A. Finlands Basidsvampar i urval beskrifna // Helsingfors, 1899. 186 s + 9 tafl. Koljalg U. Tomentella (Basidiomycota) and related genera in Temperate Eurasia. Fungiflora, Oslo, 1996. 40 Laurila M. Basidiomycetes novi rarioresque in Fennia collecti // Ann. Bot. Soc. Zool. Fenn. Vanamo. 1939. Vol. 10, N 4. P. 1--24. Niemela T., Kinnunen U., Lindgren M., Manninen O., Miettinen O., Penttila R., Turinen O. Novelties and records of poroid Basidiomycetes in Finland and adjacent Russia // Karstenia. 2001. Vol 41. P. 1--21. Nylander W. Analyses mycologicae // Aftr. Sallsk. F. Fl. Fenn. Not. Helsingfors, 1859. Vol. 1. P. 123--126. Ulvinen T., Ohenoja E., Ahti T., Alanko P. A preliminary check-list of the fungi (incl. lichens) of the Kuusamo biogeographical province, N.E. Finland // Kuusamo, 1978. 58 p. Ulvinen T., Ohenoja E., Ahti T., Alanko P. A check-list of the fungi (incl. lichens) of the Koillismaa (Kuusamo) Biological province, N.E. Finland // Oulu, 1981. 72 p. Weinmann J.A. Hymeno- et Gasteromycetes hucusque in Imperio Rossico observatos. Petropoli, 1836. 676 h., XXXVIII tab. Zmitrovich I.V. Tremelloid, aphyllophoroid and pleurotoid Basidiomycetes of Veps Plateau (Northwest Russia) // Karstenia, 2003. Vol. 43, 1. P. 13--36. 41 - .. , .. , .. «- - », ,194024 -, 21, : 552-80-42, SPBFRIin@nm10043.spb.edu IX , . , - . . , , , ., 1997 . : 2004 . 2005 . 50% 2 . . . , 5 . . . ., . , . -- . , . . (vologdainform.ru (13.04.2006). , -, , . . -- , . 42 - , . , . [0]. 1992 . . . 73 . 1% [0]. , : 144 . 1999 . 200 . 2003 . [0], [0]. -- ., ., [0], -- . [0]. , , . 20 300 . . , , . , 2003 . 551,3 . , 1,6 , 2002 . 66% 10 . (88%) . , , . , ., . (, , , ), , 90 . [0]. , , [0]. , [0]. . «The State» -- 43 () -- . «Rapid warming» spreads havoc in Canada's forests -- « »: , Dendroctonus ponderosae Hopkins. , 8,5 . . , , . ( globeandmail.com). , . , , 6 . . , , (Pinus contorta Douglas), (inus banksiana Lamb.), . , . , , , -- . , . , , , , . . , . . 5 . , . , , , 50­70% . 50% , 44 , « ». , , Armillaria gallica Marxm. & Romagn. , , , . , . , Hylesinus crenatus F. Hylesinus fraxini Panz. . . . . , -- . , , , , . -- , . , , : - -- . , , . . , , , . , . , -- - . 45 . 1998 «», , , . 2005 . . , , . II-III [0]. , . -- 40% . , . 1998-1999 . , Heterobasidion annosum (Fr.) Bref. . , ... « . , , , . , . , , , , , (, ), , » [0]. , -- , . H. annosum . , . , , . 46 , [0]. [0]. 15 . , , , . -- , Armillaria ostoyae (Romagn.) Herink. [0]. 2005 . . (). , -- , , 0,5 , , , , . , , . . , , , . , , . , , . , (Tomicus piniperda L.) (Tomicus minor Hart.) , Tetropium, (Ips acuminatus Gyll.) (Pissodes pini L.). : , , . . 47 . . , . , Armillaria ostoyae (Romagn.) Herink. , . 48 , «». , « » , . , , , « », «» . , - . 5­ 8- 7%, 14­ 20%. . , , . , -- . . -- . . Ips typographus L., Polygraphus poligraphus L. Monochamus sutor L. (), . . , . , - , , , - . , -, , . , . , , , , 49 . - 18 , , -- 4,5 , -- 2 . . . . . - : 2001 , 2002 2003 2004 2005 2006 11647,0 992 0 945 1125 8461 124 0 4893,0 1756,0 37,0 694,0 914,0 1422,0 70,0 0 6121,0 1951,0 46,0 1559,0 1306,0 1125,0 134,0 0 7421,0 914,0 3,0 2140,0 2941,0 869,0 554,0 0 13908,0 868,0 123,0 4024,0 3967,0 4464,0 462,0 0 1991,0 40,3 4,5 497,9 1089,6 224,0 114,7 2,0 - , , , . . ; - ; , , - -- . 50 , , . , , ( , ..) . , . . , , . .. -- / .. , .. , .. , .., , .. // XXI : . . . . . 20-24 . 2005 ., : , 2005. . 42 .. - 1993--1998 / .. , .. // XXI : . . .. . 20-24 . 2005 ., : , 2005. . 58 Grodzki W. Preface / W. Grodzki, T. Oszako // Current problems of forest protection in spruce stands under conversion. Warsaw, Forest Research Institute, 2006. P. 4--6. Holusa J. The phytopathological and entomological aspects of the health of mountain Norway spruce stands in the Czech Republic / J. Holusa, J. Liska, P. Kapitola, V. Peskova, F. Soukup // Current problems of forest protection in spruce stands under conversion. Warsaw, Forest Research Institute, 2006. P. 85--92. .., .. // : , : . . 2. , . . , 2004. . 107--113. - , , : (.) / «»; . ..; .: .. , 2005. 121 . -- .: . 79-85. -- 01.2.006.11439. -- . 02.2.006.06539. Sierota Z. Fungal diseases in last years in Poland / Z. Sierota // Methodology of Forest Insect and Disease Survey in Central Europe, Proceedings from the IUFRO WP 7.03.10 Workshop, Ustron­Jaszowiec (Poland), April 21­24, 1998. C. 153--155. Koltay . Health condition of Hungarian pine forests / . Koltay // Methodology of Forest Insect and Disease Survey in Central Europe, Proceedings from the IUFRO WP 7.03.10 Workshop, Ustron­Jaszowiec (Poland), April 21­24, 1998. C. 133--137. 51 Leontovyc R. The role of fungal pathogens in the premature decay of Norway spruce stands in Slovakia / R. Leontovyc , A. Kunca // Current problems of forest protection in spruce stands under conversion -- Warsaw, Forest Research Institute, 2006. P. 79--84. . ., 1997. 108 . .., .., .. . .: . -, 1984. 152 . .. - // . : , 1976. . 11. . 147--159. Lygis V., Vasiliauskas R., Stenlid J. Planting Betula pendula on pine sites infested by Heterobasidion annosum: Disease transferred, silvircultural evaluation, and community of wood-inhabiting fungi // Can. J. Forest Res. 2004. 34(1). P. 120--130. Fox R.T.V. Diagnosis and control of Armilaria honey fungus root rot of trees // Prof. Hart., 1990. 4, 3. C. 121--127. 52 .. 117997, , ., 84/32 isaev@cepl.rssi.ru , , . , , , . « », « ». « », , . , , , . -- - . , -. , . - . . 53 - . . , , , , . . , ( ), . , . , - . - , . , , . , . , - , . : -- -- -- -- -- -- . , . . 54 - . : , (), , , , , ( ). , , . . . . , . , . , . . - . . , , - , - . , . , , 55 . , . , , . , , , . , , . , , . . GIS- FORRUS-S . , , , , , ., , . , . - . , . : (), . . 56 , . , , -- ( , , , , .). - , , . , . , , . , , , . , , , . «» , , . ( , , , .). «» . , . - . 57 , , . , . (-, , .) . - , , . , , . , , , , , , . 58 .. , 184209, , , . , 14 isaeva@inep.ksc.ru . , , . - , ( ) . - -- -- 4 : ( , ) (, , 1998). - -, -- . . ( ) . Al-Fe- - , - , , , . , .. , , , , . . 59 , , , , . - : ) ; ) . , , , . , , . , , , , . . . , . , . , . , . , 60 . , , , . , . ( ) , , , , . . . , , . . in situ, . . . , . , , , , . , , . . () (), () (, , 1998). 61 . . . , , , , , . , , . . : ) ; ) - ( ); ) " " ; ) . . , . , , , , , , , , . C/N . ( ) , - , . . , , , , , 62 . , , , . (N, C, Ca, Mg, K, Na, Mn, Zn, P), , . . C:N . . . . , , (, 1985; -, , 1989) (, , 1998; Falkengren-Grerup, 1987; Zoettl et al., 1989; Tomlinson, 1991). , Ca, Mn Zn , K, P Mg -- , N -- . (Picea obovata Ledeb.) , Mn, Al K P, Mg. C . Ni, Cu . Zn, . , : , -- K P, -- Mn. , . 63 . , - . - (Picea obovata Ledeb.) . ( ) - , . (Picea obovata Ledeb.) , (, Al, Mn) (K, P, Mg) , Ni, Cu S . (Ca, Mg, K, P), Al, «» , , . Ca Mg, K, P Al, , . Ca, Mg, Mn Zn K. Fe. Ca, Mg, P. , , Ca Mg 35-40 . , . - . Ca, Mn, K P . Ca K P 64 , . Ni, Cu, Fe, S , . , . . . . - 8-13 . , 5. I II , -- V . . , , 11%. , . -- 16% . V , 3% . I , , 4 . ( ) , . - 11.6±0.05 , 3 , -- 21 . . ( 1 ) , . ( ) . , ( 2 ), : V . , 4 ( 75% ), 65 2-4 , . . 30% , 2 . . . ( ) , , . . . ( ). (Ca Mg), : , ( ). . - (, 1978; ..., 1990; , , 1993 .). , () : - , , . , , ( ). , - , , , . , 66 , , , , , , . . , , , , , , , . , . , , , , . . : 1 -- , ; 2- - ; 3 -- , , , . - . - , . . , . . . 67 , , -- . , . , , ( ., 2005). , , , . , . . , , , , 3-5 , . «» ( 31 10 ) Ni Cu ( -- ) ; , , . , , . , , : Ni: ( 3,8 16,8 /) < 31 ( 31,5 57,5 /) < 10 ( 112,6 188,6 /); Cu: ( 0,9 3,5 /) < 31 ( 6,5 92,4 /) < 10 ( 513,1 321,9 /), 10 1,7 , . . (2) 10 Ni Cu 3-5 ( ) 2 , . 10 Ni , ( 6-11 ). , . , . 68 . -- , . . . , , . , . -- , (, , 1991; , , 1999; , 1998, 2000). (Piceetum myrtillosum, P. empetrosomyrtillosum P. fruticuloso-hylocomiosum) - «» (. ). . , , . -, ( 1979 1993 .), : . 80- , () , (Phellinus igniarius Inonotus obliquus), (Fomes fomentarius, Piptoporus betulinus) . ( ) Inonotus obliquus (Trichaptum abietinum, Trichaptum fusco-violaceus). : Phellinus igniarius Piptoporus betulinus. , 69 (Piptoporus betulinus, Phellinus igniarius, Ininotus obliquus), ( 48%). ( ) : 2 (Fomes fomentarius Fomitopsis pinicola), . . 90- . , (Fomes fomentarius) . 3 (Phellinus igniarius, Inonotus obliquus, Piptoporus betulinus), Gloeophyllum sepiarium Phellinus chrysoloma -- (Kotiranta, Niemela, 1996). (Fomes fomentarius) (Phellinus igniarius) . ( ) (Piptoporus betulinus). (Phellinus igniarius, Ininotus obliquus, Phellinus chrysoloma) -- 25% . (Fomes fomentarius Fomitopsis pinicola), . . , , Fomitopsis pinicola (Sw.: Fr.) Karst., Fomes fomentarius (L.: Fr.) Fr. Phellinus igniarius (L.: Fr.) Quèl. Piptoporus betulinus (Bull.: Fr.)P. Karst. , ( ) , . Ni ( 7 -- 216,61 /; -- 0,66 /), Cu -- ( 7 ­174,1 /; -- 33,9 /). Ni ( 7 -- 4,87 /; -- 0,29 /) Ni . 70 . . 4 (Vaccinium myrtillus; Vaccinium vitis-idaea; Empetrum hermaphroditum; Rubus chamaemorus) «» (. ). «» «» Ni, Cu . .., .. // . . . , 1991. . 9--11. .. // , 2000. 6. . 679--683. .. // , . . . : - «», 1998. 280 . / .. , .. . : , 1990. 195 . .. . .: , 1978. 96 . - ., X. . .: , 1989. 439 . .., .. - // , . . . , 1999. . 203--204. .., .. : . : - , 1998. 316 . .., .. . : - . 1993. 134 . .., .., .. . .: , 2005. 245 . .. . .: , 1985. 430 . Tomlinson G.H. Nutrient disturbalances in forest trees and the nature of the forest decline in Quebec and Germany // Zoettl H.W. and Huettl R.F. (Editors). Management of nutrition in forests under stress. Kluwer Academic Publishers. 1991. P. 61-74. Zoettl H.W., Huettl R.F., Fink S., Tomlinson C.H. and Wisiewski J. Nutritional disturbance and historical changes in declining forest // Water Air and Soil Pollution. 1989. Vol. 48. P. 87--109. Falkengren-Grerup U. Long-term changes in pH of forest soils in southern Sweden // Environ. Pollut. 1987. Vol. 43. P. 79--90. 71 - . *, . **, . *** * /Finnish/Russian Working Gropu on Nature Conservation, ** , *** e-mail: tapio.lindholm@ymparisto.fi; riitta.hemmi@ymparisto.fi; jevgeni.jakovlev@metla.fi 60% , . -- . , , - . , . . 1250 , . . 1970 . , , - , . , - , . , . 1985 , 1992 . , 1985 72 - . , , , «», . ( ), , - , . (), , - . , . 1990 «» - - , , . - . 1991 . , , «», . «» , - . , 2007 - : «». - 1997 . , . -- - . , 73 -- . - : , , , , -. . , , , , , , - , , , .. 2007 : « () - (-)» (Assessment of the representativeness and gaps of the protected area network of Northwest Russia -- GAP Analysis) « - » (Development of regional status protected areas in Northwest Russia). «-» - . . - , .. -- , - . «». , . , « » (-). () 2006 , , - . , , . 74 , . 21.08.2007. , , (: « ») . . , - . , 1999 -- (International Contact Forum on Habitat Conservation in the Barents Region, HCF). - . - . 2005 . 2008 . , , , . 2010 . . , . , , . . 75 , . , -- , -- . 76 .. , . 141005, , . -5, .1- , 1, moz-ekaterina@yandex.ru -- . -- , . . , . « » 30 -- . , , , . , - , . , 2 . 1000 . , , . , . «» , . , , 77 , . , , . ( , , .). «» « » . . - . . «» , , . , , . . . - . , 2005 391,5 . , -- 20,7 . , -- 18,7 . . , . . . , , , . 78 , 30 . , . , , , - , . , , -- 1% . «» -- 2,7 . , : 1992 -- 1,2 . , 2001 -- 9,3 . . , , , , , , . - , ; . , . , , , - . , , , , . - . . 79 , , , , , , ,. . . , - . , - . , . . 2003 . «» .. .. «» «- » .. , 2004 . « » .. . 2004 . 3 « ». . . . , , . 80 . , . , , , , . , , , . , . -- , . : - ; - , ; - ; - , , ; - ; - , -, ; 81 - , -- , -- , ; - ; - ; - 2003 -- 2006 . : «» «», «», «» «», «», , . . , , . 82 ; .. 143030, ., -, . , root@ilan.msk.ru , , -- , . -- , , , , . , -- . , , , . 1976 . : , . . , , , , , , , . , , . , 5 -- , , , . 1981 . (), 1982 . -- (), 1983 . -- , 1984 . -- (), 1985 . -- , 1986 . -- (), 1987 . -- , 1988 . -- (), 1989 . -- (), 1990 . -- . , . . , , , , 1985 . , 200 , 83 , .. , 1990 . . 1988 . « ». ; « » (1983) « » (1990). « . ». , : - ; - , , ; - ( , , ). -- « ». , , , , . . , 60- .. -- . .. . , , .. , .. . ( ) .. , , , : ; , ; , . , ; , , . 84 , .. ; . -- , () -- . , , . . . , , , . , , . -- , . . , - , , , .. , . , . , ( ). , . , , , . , . , , , , . , , , 85 -- , «» . , . . -- , . « », . . , , , . , . , , . - « ». , , , , , ; , , . . 1. ( ) , . , . , , . 2. (, , , .), 3. , , . 4. , . 5. , . 86 , , , -- - . , -- «». . , . ( ) ( ). ; -- , , , . . , . . , . , , , , : . . 60- . , , -- . , : , , , , . , . , . . , , . 87 , - (, , , 1986). . , -- , . , , , . . - ; . , . , . , , , . . , ; . . . . . , . , ( ) . . . , . , , -- . , , - . ; , 88 , . . , . , , . , . « » , , , . ( ), , , , -- , . ; , . - ; , . . , . . , . , , , -- . , , , , -- , . , ( ) , , . . ( ) 89 . , . .. . , , , . , -- , , - . , . , . , , (, ), , : -- , -- , . , . ; , , . , . , ( ), , , . , , , , . ; . ; , 90 , ; . . , . , . , , . , , . , , , , ; , . , , , , , ( -- ). 2003 . « ». , « » (2003), « » (2004) « » (2006). « ». , , , , , , , , . , , . , , , 91 , , ( ), «», . . -- . -- , . , . : , , , . - , . (, , ). , . , , ( , . 56) ( , . 53). , , , . . , ; ( -- ), . 92 , ; . . , . -, , , , , , -, . ; - , . . , , . , . , , , , , , . , , . , . : - : - , - ( -- , .., -- , , ..), - « » -- , , , 93 - (- , , , , , , ..). - , . -- «- », . , . -- , . , . , , . « » . , . -- ; . 94 .. 143030, ., -, . dandylion_ds@mail.ru 1980 . .. « » (1982). , (, , 2005). . : ; -- , , , ; , , . 90- : 1983 . « » . , 1985 . . , , , , . 1990 . « », . - (.. ), (.. ), (.. ) . 1991 . « », : , (.. ), (.. 95 ), (.. ), (.. , .. .), (.. .). 1993 . , (, 1993). -- , . .. (1980) - . -- - , - , - -, - (, .). , , , (, 1997; , 1993, 2000; , ., 1990; , ., 1995). - , (, 2003). . , : , - , , , -, . (, , ., 2002). (, -, 1993). - .. , .. (1996--2004) « » , . (, 2003, 2004). .. : 96 (1984), « » (1984). - .., .. .. « - » (2005). , , . : ( ); (, .) ; (, -- 15 ); (13 -- , .); -- -- 29; ; , - ( ) , . . « » (1999) , , , , (.. ) (.. ). , , , , (, 2002). - (, , 1993). « » (2005), . « », , , , ( ., 2006). .. . : , , -- , . (, , , , 1990). 97 ( ). .. (1982) . , . . 1980 . .. « », : . -- , - -, . .. , .. .. (1982) ; , - . 1985 . .. .. -- , , - , .. (1963). , . 1991 . .. «- », : () ( ) . - 20 . 1979-1993 . , , . . , .. (1979) -- . , , . .. (1982) 98 , , - . .. (1985) - : , , . .. (1993) . , , . 1981-1983 . .. , .. .. . , 30 . 2000 . .. , .. «» .. ; 18 60 . 2002 . .. .. « », . . : , , , (, 2006). , (, 2000; , , 2004; , 2004, 2006 .). . , 16 (, 2001). , , : 30 -- , , , , , (, 2006). - - : 99 , , , -, (, 2001). - (, 1998). .. (2000, 2002). - . : , , , , , , , , , , , , , . , ( ) , , , . (, 2006). , , (, 1992, 1998). , , -- , - . .. (2003) : , -- , -, -, -- 19 . , - (, 1993, 1995). - . , , . , « » ( ., 2006). , , . . : , , . 100 , . , .. (1984) , . 50 - ; , , . .. (1985, 1993) , , , . .. (1990--1998 .) - , (, ). - - - . .. (2005) . , .. . 1989 . « »: (.. ); (.. ); (.. , .. ); (.. ) . - (, , 2000); , (, 2006). . .. .. (2006) - . - 101 . .. (2006) , : , , - , . , , . . «» , , . . , , , , . , . . , , , , . . . - . , . -- , , . , , . : .., .., .. . .: , 1982. 156 . .., .. . : , 2004. 336 . .. - // . . 1998, . 83. 3.. 48-57. .., .., .., ... .. . : , , . .: , 2006. 337 . 102 .. // . 2006. 6. . 27--33. .. - // . . 1996. . 81. 11. . 1--13. .. - // . . 1997. . 82. 11. . 19--29. .. // . . 1998. . 83. . 28--42. .. - : // . . 2000. . 85. 2. .46-53. .., .. - . 1. . // . . 2001.. 86. 7. . 88--101. .., .. - . . , , // . . 2002. . 87. 2. . 48. .., .. // . . 2004. 5. . 89. . 734--748. .. // . 1997. 3. . 3--11. .., .., .. .. (, ). : , 1995. 194 . .., .., .., .., .., .., .., .., .., .. (, ). : , 1990. 284 . .. // : , , . : , 2003. . 49-45. .. . : , 1993. 160 . .. : . : , 2000. 142 . .. // . 2002. 2. . 3-7. : . .: «», 2005. 352 . . .: , 2000.222 . . .: , 1989. 219 . .. // . 1984. 2. . 20-27. .., .. : // . 2006. 1. . 34--48. .. // . 1980. 4. . 20--28. .. // . . 1990. . 75. 10. . 1380--1387. 103 .., .., .. // . . 1991. 76, 6. . 818--830. .., .., .., .., .. -. 1. // . . 1995. 9. . 80. . 61--75. .., .., .., .. . // . . 1996. . 81. 8. . 23--35. .., .., .. : - // . . 1997. . 82. 4. . 19--30. .., .., .. - // . . 1998. . 83. 2. . 13--24. .. . .: , 1980. 316 . . .: , 1979.184 . . .: , 1982. 236 . / .. . ., 1999. 332 . . .: , 1985.280 . : . , - , 1991. 156 . .. // . 2004. . 89. 8. . 1319--1342. .. // . .: , 2000. .67-85. .. // . 1993. 5. . 40-47. .. - // . 1995. 4. .74--86. .., -- .., .. . // . 2000. 2. . 22--30. .., -- .. // . 2002. 2. . 7--16. .. - -- . . . . -, 2001. 24 . .., .. - ( ). : , 1993. 148 . .., .., .., .., .. // . 2003. 1. . 21--28. .., .. - // . 2000. 4. . 135--142. .. - . .: , 1991. 104 . .., .. // . 2005. 3. . 42--58. 104 .., .., .. . .: , 1981. 143 . .., .., .. . .: , 1983. 120 . .. . : - . . -, 2003. 424 . . .: , 1990. 137 . .., .., .., .. . ., 1993. 314 . .. . .: , 1982. 216 . .. // . 1995. 4. . 259-262. .., .. . .: , 1985. 168 . .., .. . .: , 2002.335 . .., .. // . 2005. 4. . 31-39. .. // . 1994. 2. . 90--91. .. // . : , 2004. .38-73. .. // . .: - , 2006. . 66-99. .. // . 2006. 6. . 12-19. .., .. . : . : , 2006. 201 . .. ( ). .: . -, 1984. 128 . .. - // . 1963. . 6. . 82-90. .., .., .., .. // . 2006. . 126. 1. . 26--48. . .: , 1985. 143 . .. . : -, 2001. 311 . .. : 1906-2006. : «», 2006. 280 . .. ( ). . . ., 2006. 46 . .., .. , .. - : , , . ., 2005. 382 . .., .., .., .. . : . 1990. 200 . 105 .., .., .. // . 2002. 5. . 12--17. .. « » // , 1992. 6. . 78--80. .. . : , 1998. 68 . .. , - . . . . . , 1998. 19 . .., - .. - // . . 1993. . 78. 12. 72 . 106 .. , 143030, ., -, . lesoved@mail.ru , . , .. , .. . , , , (, 1928), «» (, 1918, 1928), (, 1916). , , -- , . , , , . .. - . , , , -- , , , . (, , 1994, 1998 .), , ( ., 1992), (, 2000, 2004; ., 1993, 2000; , 2000, 2005, 2005) . 107 . . , , , , . , , , , , . . .. (1928) -- « , ..., , , , , , , , ..., , , ». .. (1918) «» -- « , , , , , ... ». . (1916) -- . -- « , , . , , , ». . 108 , . , . , . , , -- . : -- - ; -- , , , , ; -- , , - (); -- ; -- « » «» , «» ( ) - (); -- ., «» () , - «-» . , , . , , : , « » (1992) ; ( ), : -- 109 0,2 0,6 .; -- 0,01 0,25 .; - ; , 6 . , ; ; ; ( ) ; , , ; , (, 1990); . 500 . , , , , , . . , , , , , . . , , , (, , ), . 1. , , , , ( Braun-Blanquet, 1964). 2. . 3. : 110 () ( ); ; , , ( ), ; . 4. ; 5. . , , , , . . , , - , -, ( ) ( , ) ; - , , . - . 1. -- , , . 2. . , , 111 ( ) . 3. , , , , . 4. . , , 1. , , . , , , . , , , . 5. , , , . - . , , , . 6. , , , , . 112 7. , , , , , . . . · , , , , , . · . · . · , , . , , , , . · ( ) . , , -- . -- , , . 113 ( ) , , , -- , , , , . .. - // . .-, 2000. . 9--25. .. // . . 2. .-, 2004. . 9--21. .., .. . . 1. ., 1994. 281 . .., .. . ., 1998. 358 . .. . .-.: , 1928. 440 . .. - . . . ... . . ., 1990. 32 . .. - . , , 1993. 231 . . ., 1992. 18 . .. // . 1990. 6. . 66--69. .., .., .., .. . .: , 1992. 221 . .. // . .-, 2000. . 37--42. .. «» «» // : 6- . . ., 2005. . 311-316. .. . // : 6- . . .-, 2005. . 317--329. .. // . . . 1918. . 2. . 1-2. . 1--19. .. . ( ) // .-., , 1928. 232 . Clements F.E. Plant succession. An analysis of the development of vegetation. Wash. (D.C.) Carnegie Inst. 1916. 242 p. Braun-Blanquet J. Pflanzensoziologie. 3. Wien-N.Y. Springer, 1964. 865 p. 114 .. 163002, , . . , 17. lesovod@agtu.ru . - . . , «» , . -- , «» . , , - (. ). , (.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. .). , , , ( ...,1998). , , , . , , . , (), . (), . , , , , 115 . -- , () . , - , « » (,1989). . - () 116 () «», , , , . 35--45 % . 1 , % - , . 4,6 16,8 21,4 , % 56,5 53,9 54,5 43,2 45,0 44,6 0,3 1,1 0,9 43,5 46,1 45,5 6,1 2,1 3,0 37,0 27,3 29,4 13,0 21,4 19,6 0,4 3,1 2,5 100 100 100 ( , , ) 35%. , , . , , , 30%. - , 2. ( ) , , 39%, -- 18%. . : 30 45%, . , . , , -- , . -- - . , .. (1987), (- -- 117 ). , , .. , , ( ). , , , . «» , , , , , . 2 , % , - , . . 40 23 13 17 7 100 38 20 19 15 8 100 39 21 16 16 8 100 39 39 17 7 7 30 18 18 19 8 10 45 29 28 13 8 8 38 . , - 118 . , . , . , , , . , («», « », « » (.. , .. , .. , .. , .. , .. .). , , . , (.. , .. , .. , .. ). , . . , . VII.6, V, 0.45. . ; , , . , 0,1...0,6% . ( VIII.0); ( V.6) ( 0.51) , . . , , -- . , - -- 119 «». -- - . . , , : 1. -- , ; 2. () : «» ; 3. . (, , ), (, , ..). , . () , , . , , , . - , . , . ( 3). : - , 100--250 ; - - (, ) , 80--250 ; 120 - - , 50--80 ; - 150-- 250 ; - - 100--350 , , . 3 - 1. 2. 3. - 4. 5. . , %% , - - - - , % , % 34 30 33 48 22 10 10 15 25 5 50 55 45 40 50 20 15 20 20 15 10 20 15 10 20 10 -- 10 5 10 37 29 33 21 46 , , . , , ( ), . . . , -, - . , « » , , 121 , . , . . , , -- , -- . , -- - . . ( ., 1984). , 1959 , ( .,1992; .,1995). , , . 80-90, . , , . , -- ( , , ). , , . . . , , , - - 122 , . . . , , , , . . . , , . . , , . . , , , . . , . , . , .. . , , . , , , , . : - - -- : , . 123 , , ; - - -- , . ( ), , . . , . -- , , ). - -- . , , , - . . - , , , , - , , . . - . .., .. - / [] // . , 1995. . 111--124. .. - // . : . ., 1972. . 36--38. .. / [] // / . - . - . : , 1987. . 124--129. .. / []. : , 1979. 295 . / []. .. , .. , .. , .. , . .: , 1987. 168 . 124 .. / [] // « , , ». . II. ., 1990. . 173-- 187. .. « » / [] // 1988 . : , 1989. . 11--12. .. / [] // . . : 2 . : . . . 1992. . 99--101. .. - / [] // . . .. : , 1995. . 56--68. .., .., .. / [ ] // . . 1983. : , 1984. . 92--94. 125 . . ..-.. .. . . ..-.. .. . . ... .. . . ..-.. .. «» «» «» «» . . ..-.. .. . . ... .. «» «» . . .. 126 .. , .. 185910, , . , 11 gromtsev@krc.karelia.ru kravchenko@krc.karelia.ru . 1975 . (. ... .. , . , . ) 1976 . -- . (. ..-.. .. , . , . , . ). . , . , , . , - « 1946-2006» (2006, 2, . 94-153). 1997 . . . . . : ­ , ; ­ ; ­ ; ­ ( , , ), ; ­ , , ; ­ , . 127 70- . .... .. . , . . , 1970 . ..-.. .. 1980--1990 . . , . , . , (), . - . 16 17 , , , , , .. . , . , .. . . . , , , . 128 . , . . , , . , . . , , , . . ( ). - , . , ( ), ( , ) . , , ( ) -- . , , . - . -- . ( -- ..-.. .. ). 129 : 1) ; 2) , ; 3) . - - . . . . . ( ) . , . - -- , . , . . , . , . , . -130 ( , ). -- ... .. ). 20 - . , 2002 . , . : 1) ( Landsat 7 GeoCover2000); 2) (DEM); 3) 1958 . ; 4) 1:1000000. (UTM-36 WGS94). . . . , - . , , . - , - . - . - , . , , - -- . , 131 , ( -- ..-. . .. ). . 1558 ( ), , , -- 1748 . 20 200 , . -- , , . 10 . -- 502 1078. . . , . , , . () 40 . , . , , , . , . , , . , 40--50% . (), , . , . , , , , . . -132 . , , , . , , . , , , . , , . . , . , . 70% . , , , , - - . , (, ) . . (.. , ). . . , , «» . ( ), . . , . , (). 133 . , . , , , , -- ( , ). ( , .. , ) . , ( -- ... .. ). . , - . : 1) , 2) ( ), 3) , 4) , 5) , 7) .. . -- , . , . - , - . , , . 134 , . , . , ( -- ... .. ). , () . , , ( ) , . , , . , -- , . -- . « », . - . , , , -- . , 10--15% 100 . ( 2000 .). . , , , ( -- ... .. ). 135 . , . ( ) , , , , (), . - , , , , , , . , , . . , , -, , . , . , 20-21 , , , . ( , , , , ), : , , . , . , , , , - . , 136 . , , , - , , . , . ( , / , ) , - ( -- ... .. ). . ( 20 ), ). , , - . . (. « » ). , . «» (2006), . . 137 . . , - « - », , «-» . . 14 ., .. 3 , 6 3 . . 30 ( ), - , - , , . . - ( ). . .. , .. . : , 2005. 188 . .., .., .., .. . - (, ) : , 1990. 284 . .., .., .., .. . (, ). : , 1995. 194 . - ( ) / . .. , .. . : , 2005. 188 . .. - . : , 2003. 256 .. . : , 1993. 160 . .. : . , 2000. 144 . .. . , 1993. 172 . .. . : , 2001. 184 . .., .., .. . .: , 2006. 208 . 138 .. : - . .: , 2004. 391 . .. . : , 1997. 116 . 139 .. , , , . , . , 11. e-mail: vladimir.sakovets@krc.karelia.ru . 1966 1948 . - 1957 . 1957 . -- (... .. ) (..-.. .. ) . 1966­1984 .-. , ..-.. .. , 1984­1988 -- . , ..-.. .. , 1988 . , ..-.. .. . : ­ ; ­ (, , , ); ­ . . . , ..-.., . .. -- , ­. : ..-.. .. , ..-.. .. , ..-.. .. . ­ .-.. .. , ..-.. .. , ..-.. .. , ..-.. .. . (.-.. .. , .-... .. , ..-.. .. , ..-.. .. ). , (..-.. .. ..-.. .. ). . «». . : ­ - ; 140 ­ ; ­ ; ­ . . 1957 1980 . .. , (.. , .. ), (.. ). 60- -- 70- (.. , .. ). (.. , .. ), . . . , (.. , .. , .. , .. ). 70- .. . 80- , . 1970 . .-. .. «». ( «»). . 50- , - , . - . , . - . . . 1980 . : , , , 141 , (.. , .. , .. ). 90- , . (.. , .. ). ( 1994 .) : « - » « ». (.. ). . , - . , 20--30 , , , , , . 1% (.. , .. ). . , 30- I­II , 80­150 ³/, . , , ( ) -- 70-- 80%, I­II . , . (60°30'--63° ..) 30 2 , (63°--64°30' ..) (.. ). , . . . 142 - - . , -- , - . , -- 8 , -- 11 , - -- 15 , -- 18 . : , - , -- (.. ). , . ( ) . , 1,25 ³/ . , (.. ). . , , , . - , 2 , , (.. ). , . , (.. ). 143 , (.. , .. ). , , , . . . , 20 , (.. , .. ). 150--300- ( 18-19 .) , , , - (, , ) ( , (.. ). , . . (« », 1985). . . , . , . (.. ). : 144 ­ (1983); ­ (1988); ­ - . ( ) (1993); ­ (1970, 1982, 1995); ­ (1995); ­ (2003); ­ (1980); ­ (1983); ­ (1984); ­ - (2005); ­ (1999); ­ . ( ) (1982); ­ . ( ) (1987). . . , . . . ( , ). . , . , 145 , . : ­ , ; ­ ; ­ ; ­ ; ­ (); ­ . .. . .: , 1971. 140 . .., P.M. . .: , 1973. 175 . / .. , .. , .. . : , 1974. 256 . .., .B., .. . : , 1976. 128 . / .. , .. , .. . .: , 1977. 302 . .., P.M., .. . .: , 1978. 216 . .. . .: , 1984. 248 . .., .. - . : , 1989. 168 . .. . : , 1989. 168 . .., .. . : , 1990. 224 . .., .. - . : , 1991. 136 . .., .. . : , 1994. 102 . .., .., .. . : , 2000. 155 . 146 .., .. - . : , 2004.188 . - / . .. . : , 2005. 174 . - : / .., ., . . : , 2005. 150 . 147 .. 185910, , . , 11 alexander.sokolov@krc.karelia.ru . , , . , . . - - . , . - . . .. . (.. , .. , .. ). (1957) , . 1966 . , 1971--1984 . , 1985--1987 . -- . , ... .. . 1988--1997 ., , ... .. . 148 1998 2001 . . : - ; - . 2002 . . , .-.. .. (2 , 5 2 ) : - ; - - ; - ; - , . . 80- . .. , .. . - .. , .. .. . , , , , . (, , 1975) . . . (, 2006). , -- -- 149 , , . 3 . , , , , . . . , 80--100%, . 3--4 . , , -, () , , - ; -- . , , , . . , , , - . , . 60---70- . (.. , .. ). (.. ). (.. ). . , (.. ). . 150 (.. , .. , .. , .. ). . , , , . , ( ), . , (.. ). , , - . , , . -- (.. ). . (.. ). .. . , - 2,4- . , , , . . , , . 151 24 , . , , (.. ). (. .. ) , , , , , , . , , . . , . . (.. , .. ). . (.. , .. ). . , , . , , . 70 (.. , .. ). 152 . , , . , . () (.. , .. ). (, , .) . , , . , . . , , (.. , .. , .. ). - , . . . (.. ). . 50- . .. .. . - 60- . (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). , 6, -- 12 . . 153 , , -- . . , ( 97 %) . (.. ). , ( ) , . , , , , (.. ). 60- .. , .. , .. .. . , 30- () . , «» «» . . , . (.. , .. ). , (Pinus contorta), 20 (.. , .. ). , , 30--40 %. 154 . - . « (1969, 1984, 1995), (.. , .. ) , . , . (.. , .. , .. , .. , .. ), (.. , .. , .. , .. ), (.. , .. ), (.. , . ). , (.. , .. ). (.. , .. , .. ). , , , -- . - « - » - - (, ) - , . , - (). 155 . , . .. - -1, 1970 . . , (-2) . . , (.. , .. ). . -- -2, , . , - . , , . , . .. , . . -2 -22 (.. ). , ( 50 ), . , , . , . 156 . , , , . , . , , . , - - , . -, - ( .). .. . .: , 2006. 259 . / . . .. . : . 1975. 207 . .., .. . , 1969. 180 . .. - . : , 2006, 215 . .., .. . : . 2001. 80 . .., .., .., .., .., .. // : , 1999. 74 . .. . .: , 2001. 175 . .., .., .. . . : , 1991. 176 . .., .., .. . : , 1973. 136 . .., .. // . : , 1999. 47 . 157 - . // « - » . , 2005. 56 . . 1995. 85 c. ( ). ., 1980. 46 . .., .. . : , 1997. 16 . .., .., .., .. : . : , 2002. 44 . .., .., .. - -2 -22. : , 1990. 42 . .., .. : . , , 2001. 58 . : - / .. , .. , .. , .. . : , 2003. 58 . .., .. - 1 : - . : , 2006. 91 . 158 .. 185910, , . , 11 krutov@krc.karelia.ru . 1949 . - 1957 . -- , , 1962 . -- « » (. 1935--1961 .) ... .. . , , . , . « » (1970) . , -- . « , » (, , 1960) « » (, 1961), . 50--60- : , , (.. , .. , .. ) , (.. , .. ). 1952 . , , 159 (.. ). 1954 . (.. ). 70- (. ... .. ) -- . - (.. , .. ). , Fusarium (.. , .. ). «» (.. ). 1970 . «» ( -) I (.. , .. , .. ) ( , ) . , (.. , .. ). 60-80- - . , -- , (.. , .. , .. ). -- (.. , .. ). 80- .. , , , . (.. ), (.. , 160 .. ) (.. ), (.. ). 90- () , (). -- , -- . - « - » ( 1997 . ) « » (2005--2007 .). «» « », «» «» . (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). 1997 . (9 , 3 1 , . ... .. ) : , , , . . (2 5 , 2 - ) : ­ , ; ­ ; ­ , ; ­ , , , ; ­ . 161 . 50- , -, . ( 50-) , . , ., ... .. . , , . (.. ). - , - : ­ - () -- 400 . , . . - . , , (.. , .. ); ­ - -- 537 Asco-, Basidio- Deuteromycota, -- . - (.. , .. ). - - « » . ( ) 162 « : , , » (2003) , , () , , (.. , .. , .. , .. , .. ). . . .. , 478 (.. , .. , .. , .. ). « », 150 () , , , , , , - . « » (, , ) «» (.. , .. ). « » «», «» ( ) «» ( ) (.. , .. ). () . , 193 96 , 44 20 , 115 4 -- . 5 26 , (21 ) (5 ) (.. ). 2- , 1218 . 1065 , 130 , 23 , (.. ). , , 163 , (.. , .. , .. ) (.. ) 9200 . -, - ( -) «». , 2000 . . , .. (.. , .. ). - Microleptinae s.l. Oxytorinae , ; « : Microleptinae Oxytorinae (Hymenoptera: Ichneumonidae)» (.. ). . « » « : », « », « , » «-: ». , , , . , , , . .. . .-.: , 1954. 36 . ( ). .. , . .: , 1973. 264 . 164 .., .. (- ). .: , 1979. 104 . .. . , 1988 . 152 . .. - ( ). : , 1988. 215 . .. . : , 1989. 208 . / .. , .. , .. . : , 1989. 200 . .. . .: , 1990. 197 . .. , . : , 1994. 128 . . : , 1995. 286 . .., .., .. () : . . : - , 1998. 89 . / .: .. , .. , .. . .­: , 2000. 321 . .. (Diptera: Bolitophilidae, Ditomyiidae, Keroplatidae, Diadocidiidae, Mycetophilidae) . : , 2000. 84 . «» ( ) / .., .., .. . ., 2001. 90 . .., .. . « ». : , 2002. 196 . - / .. , .. , .. , .. , .. . : , 2002. 223 . : , , / . .. , .. , .. , .. , . , .. . : , 2003. 262 . ( . . .). .. - : Microleptinae Oxytorinae (Hymenoptera: Ichneumonidae). .: , 2003. 175 . . . 2. / . .. , .. . -: , 2004. 311 . : . 6- . . (. .. , .. ). -: , 2005. 388 . / . . .. . .: , 2006. 287 . 165 .. 185910, . , . , 11 fedorets@krc.karelia.ru . 1962 (.. ) 1957 . . 1963 1988 ... .. , 1988 . -- ..-.. .. . 50- , , 20 , . : - , ; - ; - ; - , ; - . 40-50 -- . , (.. , .. , .. ), .. ). 1962 . - . , , , . , , (.. , .. ). 166 . , (.. , .. ). 1968 «» «». , , ; . , , , (.. , .. , .. , .. , .. ). «» . , , - , (.. , .. ). « » (1981). 1975 , , , , (.. , .. , .. ). : (.. ), (.., .. ), (.. ), (.. ), (.. , .. ). , , , . , (.. , .. ). 1980 . (.. , .. ). , . 167 : , , . 60- - (.. , .. , .. , .. ). - , (.., .. , ..). .. , , , . .. « » (1976). - (.. , .. , .. ). , . -, . .. , .. , .. « » (1981). . - , . . - , . 168 . 1 , 4 , 6 - 2 . , , : - , , , , ; - ; --; - . , (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). , , ( «», «», (.. , .. , .. ). : . - - - . . (.. , .. ). . . «Atmospheric Heavy Metal Deposition in Northern Europe 1995 and 1995-1996» (1996, 1998) « » (1998) (.. , .. , .. ). « : » (.. , .. , .. ). 169 : , , (.. , .. , .. ). « : » (.. , .. ). - (.. ). « » , , , - , , . ( ) . . « : » « - » (.. ). « 2002-2006 ». . . 8 , 2 , 8 . . . 170 , . , . . . . « » (.. , .. ). - , . 1:1000 000 1:500 000. , , 3-4 , - . . , . , , . , (.. , .. , .. ). . . . , 20 . (120 .., = 1 . . 1000 . ). 171 , -. "Atmospheric Heavy Metal Deposition in Northern Europe, 1995, Air Pollution and Vegetation, 2000,2005). , , (.. , .. ). , , . , - . - , (.. , .. , .. ). - . , . , , . ( , , , , , , .) . , - (.. , .. , .. , .. , .. ). , - «». 1: 200 000 1: 50 000 (1990). . , 172 . , , , , (.. , .. , .. ). , . , . - . . « » (.. , .. ). - , . - . . , . ( . . , . . ). - . , , , . , , , . . ( . . ). . . ( . . , . . ). 173 1:1000 000 , (.. , .. ). , . 30.11.2006 . 1654- «», (.. , .. ). «» (.., ..). (.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. ). « 2002--2006 . .) . , , . (.. , .. , .. , .. ). - , , (.. , .. , .. ). «» (. ) . (.. , .. , .. ). 3 - : « » (.., ..), « » (.. , .. , .. ), « » (.. , .. , .. , .. ). (.., ..). 174 , , (.. ). ( « ») - , , . «ICP-Forests» (.. , .. ). (.. , .. , .. , .. , .. , .. ). , , . , . , , -, - . , -- . , . - . - , . . (, , , -). 175 , 1:500000. : .., .., .. . . : , 1981. 192 . / . .., ... : , 1982. 144 . / . .. , .. . : - . , 1983. 164. .., .. . .: , 1986.111. / . .., .. . : - . , 1987. 173 . .. . .: , 1991. 184 . / . ... : , 1992. 218 . .., .. . : - , 1992. 282 . .. . -: , 1993. 136 . .. -. : , 1996. 19 . .., .., .. : . : , 2000. 82 . .., .., .., .. . : , 2000. 194 . .., .. . : , 2001. 114 . .., .. : , 2002. 169 . .., .., .., .. . : , 1999. 50 . .., .. . : , 2003.240 . .., .. - . : , 2004. 187 . 176 .., .. . : , 2004. 153 . .., .. - . : , 2005. 96 . . . , , 6-10 2005 . : , 2005. 345 . . . , , 6-10 2005 . , 2005. 79 . / . .. . .: , 287 . 177 .. 185910, , . . , 50 novits@krc.karelia.ru . 1959 ., (. ... .. , .-. , .). 1962 . , ( 1962-- 1988 . . ... .. , 1988--1994 . -- ... .. , 1994--1997 . -- ... .. ). - , 1960 . ..-. . .. , , . 1968 . (.. . ..-.. .. ), 1973 . -- , ( 1973--1977 . . ... .. , 1977--1985 . -- ..-.. .. , 1986-- 1993 . -- ... .. , 1993-1997 . -- ... .. ). 1997 . , ... .. . . : · - - ; · in vitro. 1963 . .. 178 . - , - , , , , , , . . .. « » (1972), . .. , « » (1980). - , , . -- (.. , .. ). . , , , . . -- , . , (.. ). , . , , (... .. ). . - 179 . , . , (.. ). . , . . ( -- ... .. ). , . . , , , , , , , - , , . , , . . , ( 180 , , ). . , , . - , . , : -- , , -- , . , . . -, -- -. , «» . , . - . -- . -- , , , . , , . , , , ( ). . , , 181 ( , , ). , , . . , , , . , , , , .. ( -- ... .. ). 1971 . , . , , , , , . . . 2- . 2- . 100 . . , , , , . , , , . . 182 (). , . , , , ( 40% ), ( 50%), . 2 2 , ( -- ... .. ). 1986 . 1991 . - . , . , , , , , , - . , , . . . , , , «», ( -- ... .. ). , . , , , , , . 183 , ( ), , , . . , . , , , , , , , ( -- ... .. , ... .. ). - . , in vitro. () -. , ( -- ... .. ). 10 , - - . , , -- , . , : , ; ; 184 , , , ; , , ( -- ... .. ). , . 1958 . (Betula pendula Roth var. carelica (Mercklin) Hämet-Ahti), . -- ..-.. .. ..-.. .. . -, - (.. ); , ; ; (.. ). . , . , , , . , , , . , . . , , , , . 185 , . , . . . , -- (-) . -- , . , (.. ). (.. ). 30- , - , . - . . - . , , , in vitro. , . , ( ), (18) , -- (<16), (.. ). 186 , Betula L., ( , ) ( ). , (.. , .. ). () Pinus sylvestris L., Picea abies (L.) Karst. Picea obovata Ledeb. , , , , , . . (.. ). . , , , . - . . , (.. , .. , .. , .. , .. ). - (, , , ). , ; , , -, . 187 , (.. ). . - , . , . , (.. ). . , . in vitro. 2008-2015 ., 2007 . , 10 . (3 , 5 , 2 , 8 - ) : ­ , , , , ; ­ , ; ­ . Betulaceae in vitro; 188 ­ , . 16- , . / . .. , .. . : , 1972. 132 . ( ). / . .. , .. . : «», 1980. 456 . ( ). .. : ( ). .: , 2004. 183 . .. Betula L. .: , 2005. 302 . .. . : , 1989. 152 . .. . .: , 1986. 144 . .., .., .. - . : , 1991. 184 . .. . .: , 1974. 136 . .., .., ., .. ( ). .: , 1982. 104 . .., .., .. . .: , 2002. 259 .; 2003. 280 . ( ). .. - . .: , 1971. 117 . .., .. . .:, 1980. 166 . .., .., .., .., .. - . .: , 1985. 156 . .. . .: , 1986. 88 . .. . .: , 2001. 172 . .. . : , 2002. 164 . 189 - .. 185910, . , 11 amorozov@krc.karelia.ru - , . 1992 . ( . . ) . 90- , . : - ; - ; - . : - (.. ) (.. , .. ), (.. ). (.. , .. ). , , , (.. , .. , .. , .. ). (.. ). , , - . , , CHNS-, «-». (.. ). , 2003 . ( .. 190 ) - -6800 «». , . , -. , . . - «- 5000» - , . , , . . , , , -- . «» - . . , (.. ). 3100--3200 , 17 . - . , (32% ), (25%), (28 %), (12%), «ICP Forest». 3%, 2,8% . , . . , 191 - , . - (.. ). , . , , , , . , : , , . - . , , , . - . , . - . , , . - . . - . -, . . - - , . 192 .. 185910, , . , 11 gromtsev@krc.karelia.ru () 1. , , . , . , , , . . , , , (, - .). () 700 . (). , , - , . , . « - » 1997-- 2000 . « ». , 20 . 75 -- , , . ( -- ..-.. .. , .. .. ). . 1 « 1946­2006» (2006, 2, . 94­153). 193 : 1) - , 2) , 3) , 4) , 5) (.). . : 1. , 1997­ 2000; 2. (): «», «», «», « »; 3. (): «», «», «»; 4. : « , »; « -- », « » 194 1997--2000 . - 850 ( ..., 1997, 1998, 1999, 2001). ( ..., 2003) . , . , , . . , , , . , , ( , , , , , , ). (, , , , ). , . , () , , . , . 1993--1995 . , , 1995 . , 753 . 1996--1998 . - (, , ), . (, , «» «») ; (Red Data Book.., 1998), 1714 , , . « - » 1997 . 5 195 -- «» (. -- ..-.. .. ), «» (. -- ..-.. .. ), «» (. -- ... .. ). -, , , , . . , . , ( ..., 1997; Natural complexes..., 2002 .). 1999--2001 . « » (ENVRUS9704). . , : «» (. -- ..-.. .. ), «» (. -- ... .. , - ), «-» (. -- ... .. ), « » (. -- ... .. ). «NN : » (. ) : 1) , 2) , - , 3) , 4) ( , ..), 5) . ( , ), - . 196 . «». 1654- 30.11.2006 . , 75 . . . , 10--15 - ( ). . (, 2003). . (. .). . , , 20 . , , , , , , , , , , , , , (. -- ..-.. .. ). , , 31.2 . ( ..., 2003). 7 . (, -, ). ( , , ). ( , , , , , , ). (, , ). , . « ». 197 ( 02.03.04.2-29/283). , , . 2006 . - «- - » . , - (. .). , , (.- ..-.. .. ). (). . ( ..., 2007). : 1) - ; 2) ; 3) ( , , .., .. ); 4) , , , ; 5) . 2006 . , , «» ( 04-14/3392 29.11.2006 16.11.2006). 58.4 .. , «» ( . ») - (, 2003). , . 2007 . «» (. -- ..-.. .. ). (..). ( ), . 198 , . , . () . ( ..., 2008). , 2008 . , . « - » 2005. (. -- ..-.. .. ). , -- , (..). (, 4.11.2003) . « «Vepsan vezad». : 1) , 2) , , 3) . , ( 48 , ). ( ...2005). - (, - , , ). , ( , , , ). : , , , (, , ), 199 , , , , (, , ). - , , . : , , , , , . . ( 100 .) . 1998-1999 . « - : » FGRUS9507. «». () , : 1) , 2) , 3) , ( -- ..-.. .. ). , , «». , . - . . , , , , . 6 . : 1) , 2) , , 3) . -- , , 200 , , , . , , , . - . , , , ( ), . , ( ) . , ( ., 1999 .). . ( ..., 1999). 1997--1999 . « -- ». 2.5 ., - . , . , , (UNEP), . (, , , (. -- ..-.. .. ). (. -- ..-.. .. ). ( ) MapInfo. ..-.. .. . ..-.. .. .. . 201 ( «..., 2000 .). , . 2004 . « , - » (. ... .. ). . , , , , . , , 20 - . . , , . , . , , , ( ). , , , . , , . , . 202 , . . .., .., .., .., .. , - ( )// . / . . .. . : - : . FDRUS 9507. , 1999. . 2--23. . / . .. , .. . , , 1998.167 . . . .. , .. . , , 1999. 140 . . / . .. , .. . , , 2000. 346 . . / . .. , . . , , 2001. 216 . . : - : . FDRUS 9507. , 1999. 118 . . : - : . FDRUS 9507. , 1999. 90 . . / . .. , .. . , 1995. 286 . «»: . / . .. . « ». , 2001. 78 c. ** « »: . / . ... « ». , 2001.92 c. «»: / . .. . « ». , 2001.64 c. 203 «-»: / . .. . « ». , 2000.74 c. : , , . . .. . : , 2005. 280 . «- ». . / . . , . . , 2000. 162 . : , , . . .. , .. , .. , .. , . , .. : , 2003. 262 . ( . . .) : . - / . .., .. : , 1999. 256 . «» / . .. . , 2003. 92 . «» (- ). . ... ... , 1998. 44 . «» / . .. . , 1998. 44 . «» / . .. . : , 2007. 130 . «» / . .. . , 2008 ( ) Natural complexes, flora and fauna of the proposed Kalevala national park. Ed. A.N.Gromtsev Finnish Environment Institute. Helsinki, 2002. 74 p. Red Data Book of East Fennoscandia. Eds. H. Kotiranta, P. Uotila, S. Sulkava, S.-L. Peltonen. Helsinki, 1998. 351 p. 204 .. . .--.: , 1954. 36 . ( ). .., B.C. . : , 1959. 189 . .. . : , 1960. 486 . .. , . .: , 1965. 163 . .. . . .: , 1969. 184 . .., .. . : , 1969. 180 . .. . .: , 1971. 140 . .. - . .: , 1971. 117 . / . .. , .. . : , 1972. 132 . ( . .. ). .., P.M. . .: , 1973. 175 . .. , . .: , 1973. 264 . .., .., .. . , 1973 . 136 . .. . :. , 1974. 136 . : / P. .. . : , 1974. 215 . / .. , .. , .. . : , 1974. 256 . : C. / . . .. . : , 1975. 206 . () / . .. , .. -. : , 1976. 152 . .. . .: , 1976. 212 . .., .B., .. . : , 1976. 128 . . , 1976 . 112 . 205 .. . : , 1977. 144 . / .. , .. , .. . .: , 1977. 302 . .., P.M., .. . .: , 1978. 216 . .., .., .. . .: , 1978. 176 . : C. / . .. . .: , 1979. 112 . : C. / . .. . : , 1979. 144 . .., .. ( ). .: , 1979. 104 . / . .. , .. . : , 1980. 456 . .., .. . .: , 1980. 176 . .., .. . .: , 1980. 166 . / .., .., .. . : , 1981 . 120 . .., .., .. . .: , 1981. 272 . : C. / . .. , .. . .: , 1982. 144 . / .. , .. , .. . .: , 1982. 164 . ( ) / .. , .. , .. , .. . .: , 1982. 104 . .. . .: , 1984. 248 . .., .., .. ( ). ., , 1984 . 128 . .., .. - . , 1984 . 210 . : C. / . .. . : , 1985. 180 . : . : , 1985. 184 . Structure, radiation and photosynthetic production in coniferous stands / P. Hari, L. Kaipiainen, E. Korpilahti t al. Helsinki: Yliopistopaino, 1985. 233 p. - / .., .., .. . .: , 1985 . 156 . 206 .. . .: , 1986. 144 . .., .. . .: , 1986. 112 . .. . .: , 1986. 88 . : C. / . .. , .. . : , 1987. 114 . - : C. / . .. . : , 1987. 144 . .. . , 1988 . 152 . .. . : , 1988. 152 . .. ­ ( ). : , 1988. 215 . .., .. - . : , 1989. 168 . .. . : , 1989. 152 . .. . : , 1989. 208 . .. . : , 1989. 168 . / .. , .. , .. . : , 1989. 200 . .. . : , 1990. 170 . .., .. . : , 1990. 224 . .. . .: , 1990. 197 . (, ) / .. , .. , .. . : , 1990. 285 . .., .. . . , 1991 . 160 . .., .., .. - . : , 1991. 184 . P.M. . .: , 1991. 184 . / .. , .. , .. . : , 1991. 176 . .., .. - . : , 1991. 136 . / . . .. . : , 1992. 219 . 207 / . .. . .: , 1992. 336 . .., .. . : , 1992. 202 . P.M., .. . : , 1992. 284 . : . / . .. , .. , .. . : , 1992. 136 . , : . / . .. , .. . : , 1992. 208 . .., .. . : , 1993. 177 . .. . : , 1993. 160 . .. . .: , 1993. 135 . .. . : , 1993. 173 . : . /. .. , .. . : , 1993. 198 . : . /. .. . : , 1993. 214 . /. . .. . : , 1993. 208 . .., .. . : , 1994. 102 . .. , . : , 1994. 128 . .. ( ). : , 1995. 132 . . : , 1995. 286 . (, ) / .. , .. , .. . : , 1995. 194 . -- -- ( .-. .. )/.: . , . , . , . .//. .-. - . 665. 1997. 75 . .. . : , 1997. 116 . : . . . 1. / . .. . : , 1997. 169 . 208 Bibliography of Scandinavian and Russian forest thinning literature /Saramaki J., Sinkevich S., Harju A., Kolstrom T., Lipitsainen S., Myllynen A.-L., Rytkonen V.-M., Sivonen S. //University of Joensuu Research Notes. 55. 1997. 191 p. () / .. , .. , .. , .. : , 1998. 50 . : (.-. ) / .: .. , .. . , 1998. 168 . (, , , 1992-1996 .) /.: .. , .. . : , 1998. 115 . .., .., .. () : . . : , 1998. 89 . .. . : , 1998. 135 . : . /. .. . : , 1998. 168 . Red Data Book of East Fennoskandia. Ministry of Environment, Finnish Environment Institute, Botanical Museum, Finnish Museum of Natural History, Helsinki, 1998. 351 p. : (.-. ) /. . .. . , 1999. 140 . - : , , ( ) / .., .., .., .. , 1999. 65 . (CIS: - : FDRUS9507). : : ( . .-. .) /.: .. , .. . , 1999. 256 . (CIS: - : FDRUS9507). / .., .., .., .., .., .. : , 1999. 74 . . TACIS: - : FDRUS9507: . . /. .. . , 1999. 118 . . . . . ., (. , (6-10 . 1999 .) : , 1999. 134 . / .., .., .., .., .., .., .., .., .., .. : , 2000. 60 . 209 /.: .., .., .. .­: , 2000. 321 . .. : . : , 2000. 144 . : (- ) /.: .. , .. . , 2000.346 . .., .., .. . : , 2000. 76 . / .., .., .., .. : , 2000. 195 . .. (Diptera: Bolitophilidae, Ditomyiidae, Keroplatidae, Diadocidiidae, Mycetophilidae) . : , 2000. 84 . .., .., .. . : , 2000. 155 . .., .., .., .. . : , 2000. 195 . .., .., .. : . : - , 2000. 340 . - /.: .. , .. , .. ., .. . : , 2001. 310 . .., .., : . : - , 2001. 58 . .. ­ . : , 2001. 382 . «» ( ) / .., .., .. . ., 2001. 90 . .. : . , 2001. 78 . (: ENVRUS9704: ). : (- ) / .: .. , .. . , 2001. 216 . .. -. . , 2001. 74 . (: ENVRUS9704: ). .. . : , 2001. 184 . . : , 2001. 105 . 210 .., .. . : , 2001. 82 . .., .. : . : , 2001. 114 . .., .., .. : . .: , 2001. 520 . .. . .: . 2001. 172 . Krutov V.I., Gromtsev A.N., Volkov A.D. Forests of the Republic of Karelia. Joensuu, 2001. 32 p. Natural complexes, flora and fauna of the proposed Kalevala National Park /.N. Gromtsev (ed). Finnish Environment Institute. The Finnish Environment: 577. Helsinki, 2002. 74 s. .., .., .. . .: , 2002. 258 . .., .. . « ». : , 2002. 196 . .., .. . : , 2002. 170 . - / .. , .. , .. , .. , .. . : , 2002. 223 . .. . : , 2002. 164 . .. - . : , 2003. 250 . .., .., .. . 2-e . .: , 2003. 280 . , XXI /. .. , .. , .. , .. . : , 2003. 146 . «» /. .. . , 2003. 91 . ( , ) / .., .., .., .. : , 2003. 58 . : , , / . .. , .. , .. , .. , . , .. . : , 2003. 262 . ( . . .). 211 : /.. , .. , .. . : , 2003. 76 . .., .. . : , 2003. 239 . .. - : Microleptinae Oxytorinae (Hymenoptera: Ichneumonidae). .: , 2003. 175 . : , (. . .-. ) (. .. , .. ). : , 2004. 368 . ( . . .). .. : (- ). .: , 2004. 183 . .., .. - . : , 2004.188 . . . 2. / . .. , .. . -: , 2004. 311 . .., .. . : , 2004. 152 . .. . .: , 2004. 391 . - ( ) /. .. , .. . : , 2005. 188 . .. Betula L. .: , 2005. 269 . .., .. ( ). : , 2005. 68 . - /. .. . : , 2005. 174 . - : / .., ., . . : , 2005. 150 . : , , /. .. . : , 2005. 277 . : . 6- . . (. .. , .. ). -: , 2005. 388 . .., .. - . : , 2005. 96 . : . . . . /. . .. . : , 2005. 345 . 212 : , . 3- ., . . : , 2006. 350 . .. . .: , 2006. 262 . .., .., .. . .: , 2006. 208 . .., .. - . : , 2006. 91 . /. . .. . .: , 2006. 287 . .. - . : , 2006. 215 . .. -- . : , 2007. 500 . . . . : , 1974. 4 . . : , 1987. 55 . . : , 1992. 22 . . . . : , 1997. 13 . . : , 1997. 83 . . . . , 2007. 213 .. (1957-- 2007 .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 .., .., .. ICP-Forests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 .., .. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 .., .., .. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 .. 53 .. 59 ., ., . - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 .. ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 .. . . . 107 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 .., .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. .. - - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 127 140 148 159 166 178 190 193 205 214 - : , 50- (3­5 2007 ). : .. , .. , .. .. . . . 00041 30.08.99 . 25.06.2007 . 60841/16. . Times. . .-. . 22,0. . . . 20.3. 300 . . 33. 662 - , . . , 50 215